Εξεγερσιακές τεχνικές από την Μισράτα, Λιβύη, 12/4/2011

Η Μισράτα θα διαδηλώσει στην Τρίπολη

Εξεγερσιακές τεχνικές

Σήμερα, Τρίτη 12 Απρίλη, οι shebab εξαπόλυσαν μια νέα επίθεση κατά του κτιρίου της Tamina, στην Μισράτα, μετά από έναν μήνα μαχών γύρω απ’ την οδό Τριπόλεως. Κομμάτι-κομμάτι, οι εξεγερμένοι ξαναπήραν τον έλεγχο του κέντρου της πόλης. Με RPG ή κοκτέιλ μολότωφ ενάντια στα τανκς και στα τεθωρακισμένα, με τόλμη κι επινοητικότητα αντιμετωπίζουν καθημερινά τα κτίρια των ελεύθερων σκοπευτών, απομονώνοντας και στεγανοποιώντας τις θέσεις των κανταφικών. Προκειμένου να αναχαιτίσουμε λίγο απ’ το κύμα των φαφλατάδικων μαλακιών ορισμένων νεοφερμένων δημοσιογράφων -απ’ το France 24 μέχρι το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων- αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι οι καθεστωτικές δυνάμεις έχουν περικυκλώσει την πόλη εδώ κι έξι βδομάδες, μπλοκάροντας κάθε είσοδο από στεριά, ωστόσο τα στρατεύματα δεν έχουν καταφέρει στο εσωτερικό της παρά μια σφήνα διαμέσου του οδού Τριπόλεως, αρτηρίας που ενώνει τον οδικό άξονα Τρίπολης-Βεγγάζης με το κέντρο της Μισράτα. Θέση που κοντεύουν ήδη να χάσουν. Ολόκληρη η υπόλοιπη πόλη βρίσκεται στα χέρια των εξεγερμένων, η ηλεκτροδότηση, το εργοστάσιο αφαλάτωσης απ’ όπου ξεκινούν τα φορτηγά της υδροδότησης, το λιμάνι και οι αποθήκες. Βεβαίως, ζει απ’ τ’ αποθέματά της, όμως η Μισράτα ζει. Έχει την οσμή της πυρίτιδας, αυτήν μιας πόλης που αντιστέκεται. Ο ήχος των βομβών ρυθμίζει τις νύχτες, όμως οι αλαλαγμοί των εξεγερμένων κυριεύουν τους δρόμους. Πρόκειται για έναν ασύμμετρο πόλεμο που έχει εδραιωθεί, όμως ένα είναι σίγουρο, σε κάθε γειτονιά και σε κάθε κεφάλι, δε θέλει κανείς ξένα στρατεύματα εδώ, θέλουμε όπλα. Δεν είναι οι shebab κακόμοιροι, είναι περήφανοι, έχουν μια τέτοια αδάμαστη δύναμη επειδή ο θάνατος δεν τους φοβίζει πλέον, 42 χρόνια τους υπενθυμίζουν την έννοια των αγώνων τους, θα απελευθερώσουν την Μισράτα ή θα πεθάνουν μαζί εκεί μαζί της…

Στην αρχή του ξεσηκωμού της Μισράτα, οι υπέρμαχοι της επανάστασης βρέθηκαν σε μια πλατεία στο κέντρο της πόλης, που τώρα πια είναι έρημο. Έχει καταστεί ακατοίκητο λόγω της εγγύτητάς του στην αφετηρία της οδού Τριπόλεως, όπου οι μισθοφόροι κρατούν την κεντρική τους θέση στο κτίριο Tamina. Έχει έναν μήνα που μια ταξιαρχία επτακοσίων ανδρών προσπάθησε να ανακαταλάβει την Μισράτα. Η αντεπίθεση του πληθυσμού περιόρισε την κατάληψη στην κεντρική λεωφόρο. Έκτοτε, οι καταστροφές που προκαλούν τα τανκς και η αποτελεσματικότητα των ελεύθερων σκοπευτών έχουν μετατρέψει τη ραχοκοκκαλιά της πόλης σ’ ένα σκηνικό Αποκάλυψης. Την εικοστή πρώτη Μαρτίου, πέντε χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν άοπλοι στη λεωφόρο αυτοί για να ανακτήσουν τις σωρούς των νεκρών τους. Εκείνη την ημέρα, οι ριπές κατά του πλήθος σκότωσαν σαράντα άτομα και τραυμάτισαν περίπου διακόσιους πενήντα άλλους. Η πορεία αυτή, αυτή η παράτολμη χειρονομία ήταν μια αφελής ακόμα απόπειρα ρήξης της στρατιωτικής πολιορκίας. Μια χούφτα τανκς και αρκετοί ελεύθεροι σκοπευτές έχουν καταφτάσει κάνοντας αυτό το μέρος του κέντρου της πόλης μια θέση ισχύος, ένα πάτημα ενάντια σε όλους τους κατοίκους της.

Εδώ, η πολεοδομία, η οποία φαίνεται να διεκδικεί την κληρονομιά τόσο του Haussman όσο και του μεταμοντερνισμού, αποκαλύπτει όλη την αποτελεσματικότητά της. Το πλάτος της οδικής αρτηρίας διευκολύνει περισσότερο την κυκλοφορία των μεγάλων τεθωρακισμένων παρά την κατασκευή οδοφραγμάτων απ’ τους εξεγερμένους. Παρέχει μια γιγαντιαία ευθεία γραμμή για τα τανκς, από τις θέσεις απόσυρσης εκτός πόλης μέχρι τα πεδία των μαχών στο κέντρο. Καί στις δυο πλευρές της λεωφόρου συναντάται η αρμόδια διευθέτηση που απαντά σ’ όλα τα μητροπολιτικά κέντρα. Χώροι απογυμνωμένοι και “καθαροί”, πλημμυρισμένοι από βιτρίνες στο μεγαλύτερο μέρος τους γυάλινες. Λίγες γωνίες πλην των ορθών, λίγα “τυφλά” σημεία, τα πάντα καθίστανται προοδευτικά ορατά. Τα πτώματα όσων προσπάθησαν να διασχίσουν τις μεγάλες διασταυρώσεις για να παν απ’ το ένα κτίριο στο άλλο με τα πόδια, αποτελούν σκληρή υπενθύμιση ότι τα πάντα θα γίνουν προκειμένου να μην περάσει κανείς.

Όμως, αυτή η μεγάλη λεωφόρος που διατρέχει την πόλη, δεν παρέχει μόνο ωφέλη στις καθεστωτικές δυνάμεις. Εάν αυτή η στρατηγική πετύχαινε μέχρι τώρα τις υλικές συνθήκες για την ανάπτυξη και την οργάνωση των στρατιωτικών δυνάμεων εν όψει της απειρίας και της σύγχυσης των εξεγερμένων, οι κανταφικοί άρχισαν τώρα να δοκιμάζουν τα όριά τους. Οι δυνατότητες κυκλοφορίας που παρέχει συνεπάγονται και μια έκθεση στην καθημερινή παρενόχληση των shebab. Τώρα που ό,τι μπορούσε να καταστραφεί έχει καταστραφεί και που ο αριθμός των ελεύθερων σκοπευτών έχει μειωθεί κατά το ήμισυ, η λεωφόρος αποτελεί ένα μέτωπο περιορισμένο και μάλλον λειτουργεί περισσότερο ως ένα όριο για τις καθεστωτικές δυνάμεις. Η κατεδάφιση του γύρω χώρου τους ενδιαφέρει πλέον περισσότερο απ’ ότι η διάλυση των εξεγερμένων, καθώς η χρήση των τεθωρακισμένων και του βαρέος πυροβολικού είναι χαρακτηριστικά δυσχερής στα δρομάκια που την περιβάλλουν. Οι δυνάμεις του Καντάφι ενδιαφέρονται άμεσα να διασφαλίσουν τη θέση τους-κλειδί στις εισόδους της πόλης και να ανανεώσουν τις επιδρομές τους στη ζώνη του λιμανιού, όπως έκαναν και τις προηγούμενες ημέρες.

Απ’ την άλλη, η εξέλιξη των μαχών έχει μετατρέχει τον χώρο σε “ποντικοφαγωμένο τυρί” όπου τα τελευταία κομμάτια ανήκουν στην μια ή την άλλη πλευρά, σε μια τέτοια εγγύτητα που μερικές φορές τις χωρίζει μόνο ένα κτίριο, ή ακόμα κι ένας μόνο τοίχος. Ορισμένοι ελεύθεροι σκοπευτές αλλάζουν διαρκώς θέσεις πάνω στη λεωφόρο, με την κάλυψη της νύχτας ή της παρουσίας ενός τανκ, τόσο για την αυτοπροστασία τους όσο και για να δυσκολέψουν τους shebab. Αυτοί τέλος, καλούνται να αξιολογήσουν τις μεταβολές θέσεων του εχθρού βάσει των νέων πυρών που δέχονται. Έχοντας καταστρέψει ή προκαλέσει βλάβες σε όλα τα στρατηγικά κτίρια αυτής της αρτηρίας, οι μισθοφόροι προσπαθούν να προσαρμόσουν τα πυρά τους βάσει της αντίληψής τους για το που θα βρήκαν εκ νέου καταφύγιο οι αντίπαλοί τους στη ζώνη αυτή.

Εδώ, η γνώση του πεδίου της μάχης και η χρήση που του γίνεται απ’ τους shebab, περιορίζει και οδηγεί στην αποτυχία την στρατιωτική υπεροχή του εχθρού. Καθώς τίθεται στην υπηρεσία μιας συνεχούς αλλαγής θέσεων και νέων επιθέσεων, η αρχιτεκτονική ανατρέπεται. Τα παλιά στενά, μισογκρεμισμένα, χρησιμοποιούνται για μετακινήσεις υπό κάλυψη. Αποτελούνται από ένα χάος δαιδαλωδών διαδρόμων, με πρόσβαση σε διάφορα καταστήματα και κτίρια με κατοικημένους ορόφους, τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους και απ’ το ένα οικοδομικό τετράγωνο στο άλλο. Η διευθέτησή τους σχηματίζει έναν λαβύρινθο στον οποίο κανένας εχθρός δε θα τολμούσε να περιπλανηθεί. Η μεταστροφή, η εκτροπή κι επανοικειοποίηση του χώρου παίρνει επίσης την μορφή νέων διαρρυθμίσεων. Η παλιά διάκριση μεταξύ εσωτερικού κι εξωτερικού, μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού χώρου, δεν έχει πια λόγο ύπαρξης. Κάθε κτίριο γίνεται ένα εν δυνάμει σημείο ελέγχου που καλύπτει την οδό Τριπόλεως. Το γκαράζ ενός γείτονας γίνεται τώρα ο χώρος όπου τρώμε μαζί, όπου θα προετοιμάσουμε από το τσάι μέχρι τα όπλα μας. Ένα άλλο, πιο απομακρυσμένο, στεγάζει ένα μικρό αυτοσχέδιο νοσοκομείο. Τρία κρεβάτια, ράφια με φάρμακα και είδη πρώτων βοηθειών και εθελοντές και τραυματιοφορείς που εξασφαλίζουν μια πρώτη περίθαλψη των τραυματιών shebab. Το κλιμακοστάσιο έχει γίνει το δωμάτιο όπου κοιμόμαστε σε δεκάδες όταν αφήνουμε τις σκοπιές στο διπλανό ρετιρέ. Παράθυρα κι άλλα ανοίγματα έχουν κρυφτεί ή μπλοκαριστεί, αντίθετα νέες τρύπες έχουν ανοιχτει στους τοίχους για να παρατηρούμε με κυάλια, ή σχισμές για να περνάνε τα φορτία με τα πυρομαχικά. Ρίχνουμε επίσης τις μεσοτοιχίες για να κυκλοφορούμε καλυμμένοι μεταξύ δυο διαμερισμάτων. Συχνά, η επιβίωση μιας ομάδας shebab ή η σύλληψη ελεύθερων σκοπευτών είναι λιγότερο θέμα οπλισμού, όσο είναι μιας αρχιτεκτονικής έμπνευσης: χρειάστηκε απλά να επαναπαυθούμε στις φυάλες γκαζιού στα ισόγεια πολυκατοικιών, τόσο για να προστατεύσουμε τα μετόπισθέν μας από μια περικύκλωση, όσο και στην πολιορκία θέσεων του εχθρού. Έτσι, οι δυνάμεις του Καντάφι δεν έχουν έναν πανοπτικό έλεγχο της ζώνης αυτής, παρόλο που έχουν ελεύθερους σκοπευτές τοποθετημένους στα ψηλότερα κτίρια. Καί οι δυο πλευρές βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση με την παραμικρή κίνηση. Η απόκτηση μιας ευφυίας της μετακίνησης απαιτεί μια διαρκή επαγρύπνηση. Χρειάζεται μια γρήγορη αντίληψη των πιθανών περασμάτων, ποιά είναι τα πιο σύντομα, ποιά είναι εκτεθειμένα, και πότε; Πώς να προχωρήσουμε; Από ποιά πλευρά του δρόμου να προχωρήσουμε, ποιά πορεία να διασχίσουμε στον δρόμο ώστε να μείνουμε το περισσότερο δυνατόν καλυμμένοι από ένα κτίριο; Η γνώση του πότε είναι καλό να τρέξουμε ή αντίθετα να προχωρήσουμε με πατήματα γάτας, χωρίς απότομες κινήσεις, μόνοι ή ομαδικά.

Οι shebab, αρχικά περιορίστηκαν χωροταξικά σε εχθροπραξίες στα γύρω δρομάκια, έχουν σταδιακά καταστήσει ακόμα και την οδό Τριπόλεως επιζήμια για τις καθεστωτικές δυνάμεις. Σε πολλά μέρη, τις τελευταίες μέρες, φορτηγά ή και καροτσάκια γεμάτα άμμο και πέτρες έχουν αδειαστεί στην μέση της λεωφόρου. Οι οδηγοί επιταχύνουν με την όπισθεν σ’ έναν κάθετο δρόμο και την τελευταία στιγμή, φρενάρουν το όχημα αμέσως πριν βγουν στη λεωφόρο, αδειάζοντας το φορτίο του. Οι μαχητές παίρνουν θέσεις κοντά στην ενέδρα με κοκτέιλ μολότωφ, πιστόλια ή RPG ανά χείρας. Όταν πλησιάζει το τανκ για να διαλύσει το οδόφραγμα, σεντόνια και κουβέρτες, ριγμένα στον δρόμο κι εμποτισμένα με βενζίνη, μπλέκονται στις ερπύστριές του. Μερικές μολότωφ έτσι, επαρκούν για να πάρει φωτιά ο κινητήρας του. Οι πρώτες ρίψεις RPG τότε στοχεύουν τους άξονες των ερπυστριών του, με στόχο να το ακινητοποιήσουν.

Παρά την οργάνωσή του, την ανώτερη δύναμη πυρός και την ικανότητα στρατολόγησης, ο στρατός του Καντάφι πάσχει απόμια σοβαρή αδυναμία. Αν κι έχει αρκετούς υποστηρικτές, συντίθεται επίσης από έναν αριθμό ξένων μισθοφόρων, που έχει προσελκύσει το δέλεαρ του κέρδους, ή και ορισμένους -συνήθως πολύ νέους- που έχουν στρατολογηθεί δια της βίας. Η περιγραφή τους ως πιστών στον Καντάφι-καθεστωτικών κλπ δεν είναι και τόσο ακριβής: ένα μέρος των στρατιωτών αυτών δεν τρέφουν καμμιά ιδιαίτερη συμπάθεια ούτε για το καθεστώς, ούτε για τον πόλεμο αυτό. Κάτι που γίνεται αισθητό κατά καιρούς, απ’ την έλλειψη πρωτοβουλίας τους μόλις αποκοπούν απ’ τον αξιωματικό τους, είτε απ’ τη χαμηλή απόδοση που έχουν εκτός απ’ τις κρίσιμες γι’ αυτούς στιγμές. Αντίθετα, το μεγαλύτερο μέρος των εξεγερμένων μάχονται στις γειτονιές που έχουν μεγαλώσει, στο πλευρό των αδερφών τους, των γειτόνων και των παιδικών τους φίλων. Ακόμη κι όταν πολλοί λένε ότι αγωνίζονται για ένα ιδανικό όπως η “Ελευθερία” συνήθως αρκετά αφηρημένο, το τίμημα που κατέβαλλαν ήδη από τις πρώτες μέρες του ξεσηκωμού έχει εντυπωθεί με αμετάβλητο τρόπο στην αποφασιστικότητα με την οποία διεξάγουν αυτόν τον πόλεμο. Πολλοί κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει τη ζώνη γύρω απ’ την οδό Τριπόλεως. Απ’ αυτούς που έμειναν, δεν είναι όλοι οπλισμένοι, ούτε συμμετέχουν στις συγκρούσεις, όμως κάθε παρουσία εδώ αποτελεί μια χειρονομία αντίθεσης στην προσπάθεια στρατιωτικής κατάληψης του κέντρου της Μισράτα. Είδαμε πολλούς απ’ αυτούς να στηρίζουν τις μάχες και ακόμα περισσότερους να αρνούνται να αναγνωρίσουν την ήττα αποδεχόμενοι το ερείπωμα της γειτονιάς τους. Το “Εμείς δε θα διαπραγματευτούμε το αίμα των μαρτύρων μας” έχει περισσότερο νόημα στο στόμα του οποιουδήποτε κατοίκου της Μισράτα παρά στης νέας κυβέρνησης.

Αλλά η δύναμη των εξεγερμένων δεν μπορεί να περιοριστεί στο άθροισμα των φιλικών σχέσεων, ούτε στην πίστη τους – ποιότητες που πολύ συχνά βρίσκονται εκμηδενισμένες απ’ την απομόνωση και την απειρία. Υπάρχει ένα μέρος στην Μισράτα που εξυπηρετεί στον συντονισμό μεταξύ των διαφορετικών πεδίων μάχης. Μέρα και νύχτα, οι άνθρωποι κάνουν βιώσιμη αυτή τη βάση που μοιάζει με έναν καταυλισμό από κοντέινερ. Σ’ ένα απ’ αυτά, μια πρόχειρη κουζίνα έχει στηθεί. Γελώντας, το αναφέρουμε ως το “εστιατόριο”. Σ’ ένα άλλο, πάνω σε διαλυμένα στρώματα, πίνουμε το τσάι, συζητάμε για τα νέα, βλέπουμε Al-Jazeera. Αυτό είναι το “στρατηγείο”, που την νύχτα μετατρέπεται σε υπνοδωμάριο. Με μια πρώτη ματιά, το μέρος αυτό απέχει απ’ το να μοιάζει με στρατιωτικό κέντρο. Ένας που τον έχουμε ορίσει χονδρικά ως επικεφαλής αυτοπαρουσιάζεται ως “Σεϊχης μιας μεγάλης φαμίλιας”, αυτής των εξεγερμένων. Είναι η ηλικία και η εμπειρία που προσδίδει, σ’ αυτόν ή σε άλλους, μια εξουσία στη χάραξη της στρατηγικής. Με μια πρώτη ματιά, φαίνεται πως οι σχέσεις ορίζονται ιεραρχικά, όμως η αμοιβαία φιλία μοιάζει σε θέση να εξουδετερώνει τον πόθο για εξουσία. Το βράδυ, οι συζητήσεις διακόπτονται συνεχώς από νέες αφίξεις. Είναι οι άνδρες που επιστρέφουν απ’ τα διάφορα μέτωπα της πόλης. Για να αντισταθμιστεί η έλλειψη μέσων επικοινωνίας, οι τακτικές αλλαγές βάρδιας μεταξύ των διαφόρων μετώπων εξυπηρετούν την ενημέρωση για τα νέα της ημέρας, την οργάνωση νέων επιθέσεων, την πρόβλεψη των αναγκών. Τα τρόφιμα και τα όπλα δεν εχουν αφεθεί στην τύχη. Ξεκινώντας από κει, ο καθένας ασχολείται με το πώς θα τα αποκτήσει και θα τα διανείμει στα διάφορα μέτωπα.

Την νύχτα απ’ το Σάββατο ως την Κυριακή, η πραγματοποίηση μιας συντονισμένης επίθεσης για να κοπεί στα δύο η οδός Τριπόλεως επέτρεψε την απομόνωση του κτιρίου Tamina από τα πίσω του, κι έθεσε εκτός μάχης δυο τανκς, ένα λεωφορείο και δυο οχήματα των μισθοφόρων που ήρθαν να το ενισχύσουν. Την Τρίτη το βράδυ, οι τελευταίοι ελεύθεροι σκοπευτές του κτιρίου περικυκλώθηκαν και εξουδετερώθηκαν. Στην ταράτσα του, η σημαία της “Ελεύθερης Λιβύης” έχει ήδη αντικαταστήσει την πράσινη σημαία που κυμάτιζε εδώ κι έναν μήνα.

Πηγή: Εn route! Νέα από τη Λιβυκή εξέγερση, από γάλλους συντρόφους που βρίσκονται επί τόπου [http://setrouver.wordpress.com]

Σχετικά:

Ταραχές σε Τυνησία και Αλγερία, 1/2011

Ταραχές στην Αίγυπτο, 1/2011 & Εγχειρίδιο της εξέγερσης

H αναταραχή στον αραβικό κόσμο, χρονολόγιο Γενάρη-Φλεβάρη 2011

Γιορτή της Φωτιάς στην Τεχεράνη, Ιράν 15/03/2011

Στρατηγική της εξέγερσης και της πολιορκίας της Μισράτα, Λιβύη 4/4/2011

Η Βεγγάζη ξυπνά, ο λαός της μαρτυρά, Λιβύη 8/4/2011

Μισράτα: συνάντηση μ’ έναν οπλοποιό κι έναν μανάβη, Λιβύη 12/4/2011

Εξεγερσιακές τεχνικές από την Μισράτα, Λιβύη 12/4/2011

“Υγρό και μαύρο”: Νέα από Βεγγάζη, Λιβύη,  14/4/2011

Ενημέρωση από Μισράτα, 15/4/2011

Για τον τραυματισμό ενός απ’ τους συντρόφους-ανταποκριτές στην Μισράτα, 26/4/2011

Ο Καντάφι δε θα τολμήσει…: Νέα από Λιβύη, 7/5/2011