Η Βεγγάζη ξυπνά, ο λαός της μαρτυρά, Λιβύη 8/4/2011

Η Βεγγάζη ξυπνά, ο λαός της μαρτυρά

Benghazi nadad, metou fia shuadad

Αυτός ο πόλεμος μοιάζει με θεατρικό έργο που ξαναπαίζεται κάθε μέρα με την ίδια όρεξη. Μόνο το ντεκόρ αλλάζει, απ’ την Brega μέχρι το Benjawad, κι απ’ το Benjawad στην Brega, το ίδιο έργο, αμετάβλητο, μόνο λίγο περισσότερο ρημαγμένο κάθε φορά.

Το μεταβατικό κράτος δεν απευθύνεται παρά κυρίως στις αγέλες των δημοσιογράφων, που μη γνωρίζοντας πώς να γεμίσουν τις μέρες τους εδώ, ασχολούνται με τη διεξαγωγή συνεντεύξεων τύπου και διαβουλεύσεων. Τα πάντα μοιάζουν κανονικά. Θέλουν να βλέπουν τα πάντα όπως ήταν πριν, συχνά όμως τα πάντα έχουν αλλάξει.

Η καρδιά της Βεγγάζης στεγάζει ακόμα πολλές απ’ αυτές τις υπηρεσίες του νέου Κράτους. Οργανώσεις νεολαίας ή εργαζομένων, όλο και πιο βουλιμικές για σύμβολα, σημαίες, για “γραφεία-με-το-όνομά-τους-στην-πόρτα”. Όμως οι ένοπλες φρουρές, τόσο περήφανες αλλά και τόσο βαρετές μόλις χθές, γίνονται πλέον σπάνιες, σέρνοντας κουρασμένες τα ξίφη τους μπρος στους δυτικούς ανταποκριτές.

Το πραγματικό Κράτος της νέας Λιβύης δεν είναι και ποτέ δε θα γίνει η Εθνική Μεταβατική Επιτροπή. Φαίνεται πλέον πως η μόνη -μηντιακά παραμορφωμένη- δραστηριότητά της είναι να οικειοποιείται τα χρήματα απ’ το πετρέλαιο γεμίζοντας -ποιός ξέρει ποιό ταμείο. Είναι εξίσου βέβαιο όσο και η πρόφαση ενός μέσου ενημέρωσης που κατασκευάζει Φύρδην μίγδην την παθητικότητα, τις εικόνες, τον διάλογο και τον ρυθμό αυτού του θεάματος που είναι η επαναστατική ηθική στη Λιβύη.

Εάν υπήρχε κάτι σαν “Κράτος”, αυτό θα βρισκόταν μάλλον στα γραφεία του Al Jazeera. Αν θέλουμε να μάθουμε νέα απ’ το μέτωπο ή τί έγινε με την κάθε διαδήλωση, πρέπει να ανοίξουμε την τηλεόραση.

Και όχι, εδώ κανείς δεν υπακούει σε κανέναν. Βέβαια, οι μπάτσοι έχουν ξαναεμφανιστεί, αλλά οι μισοί απ’ αυτούς δεν είναι παρά πιτσιρίκια ή οι τύποι που πήρανε τις στολές μέσα στον πανικό. Δεν έχουν καμμιά κεντρική οργάνωση, πόσο μάλλον υπό την εποπτεία της Κεντρικής Μεταβατικής Επιτροπής.

Ο οργανωμένος στρατός είναι το αντικείμενο που κυριαρχεί στις περισσότερες φήμες. (Σε συνδυασμό ίσως με τον φημολογούμενο ξεσηκωμό της Σύρτης, σχεδόν μυθολογικού κι επαναλαμβανόμενου χαρακτήρα).

Το μέτωπο έχει εξελιχθεί σε ένα κλαμπ μόνο για λίγους. Σ’ αυτήν την παρατεταμένη μάχη απ’ την Brega ως το Benjawad, δεν μπορεί να βρεθεί τίποτα που να ενδιαφέρει κάποιον που δεν είναι σε ένα ειδικό πλήρωμα πυροβολικού και δε θέλει απλά να πεθάνει μάρτυρας. Ο πόλεμος εξειδικεύεται, αλλά ταυτόχρονα το να μιλάμε για “ειδικούς” από την πλευρά των εξεγερμένων, είναι υπερβολικό. Οι επαγγελματίες στρατιωτικοί, οργανωμένοι και κρυμμένοι πίσω από ένα πέπλο στρατηγών και συνταγματαρχών παριστάνουν πως διοικούν ενώ ένα μελίσσι δημοσιογράφων παριστάνουν πως είναι όντως έτσι, σε μια φάρσα που γίνεται ολοένα και λιγότερο αστεία. Υπάρχουν όντως αρκετοί στρατιωτικοί εκπαιδευμένοι και άρτια εξοπλισμένοι στις μάχες των shebab, αλλά αυτοί είναι οι στρατιώτες του Καντάφι, και στο στόχαστρό τους έχουν εμάς. Στην πραγματικότητα, αυτό το φάντασμα προέκυψε από ένα κακογυρισμένο βίντεο για στρατολόγηση πεζοναυτών που χρησιμοποιήθηκε κυρίως για να εμποδίσει την είσοδο των δημοσιογράφων στα τελευταία σημεία ελέγχου, κάτι που έχει τελικά ελάχιστο αποτέλεσμα. Ο καθένας μπορεί να περάσει άνετα, και όλοι το κάνουν.

Όταν σε προηγούμενο άρθρο μας περιγράφαμε την συγκρότηση ενός “μπροστά” κι ενός “πίσω”, αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό στο επίπεδο της μορφής της ζωής. Πρόκειται πάντα για τον πληθυσμό, αυτό που διαφοροποιεί αυτούς που πηγαίνουν στο μέτωπο είναι ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις μάχες και κατά συνέπεια μια σχέση αρκετά απομυστικοποιημένη με την ωμή σύγκρουση. Υπάρχουν προφανώς ορισμένοι άνθρωποι που αφότου πήγαν για μια φορά στο μέτωπο, επέστρεψαν στην πόλη τους για να καυχηθούν τα, μάλλον ελάχιστα, ένοπλα κατορθώματά τους, αλλά αυτοί είναι η εξαίρεση.

Το φυλετικό ζήτημα τίθεται, ή μάλλον δεν τίθεται παρά, στις πόλεις της Sabba και της Σύρτης. Απ’ όσα μας έχουν πεί παντού, όπως κι εδώ: η εξέγερση είναι ένα άθροισμα ατόμων συλλογικοποιημένων και αλληλένδετων στο μέτωπο. Οργανωμένων σε ομάδες τριών ή τεσσάρων οχημάτων ή και παραπάνω, που διασφαλίζουν οι ίδιοι τα εφόδια των μετόπισθεν, χάρη στην τεράστια βοήθεια των ανθρώπων που με ατομική πρωτοβουλία συλλέγουν τρόφιμα και νερό για να τα δώσουν στην πρώτη γραμμή της μάχης. Η αναχώρηση για το μέτωπο γίνεται λοιπόν “όλοι μαζί”, καθώς έχουμε να κάνουμε με συναδέλφους απ’ τη δουλειά ή μέλη της ίδιας οικογένειας ή της ίδιας λέσχης υποβρυχίων καταδύσεων κλπ, πάντως δεν υπάρχει τίποτα που να θυμίζει μια σύνθεση “φυλετική” όπως δεν υπάρχει και κανένας τυπικός διαχωρισμός μεταξύ ενόπλων και αμάχων. Στους δρόμους της Βεγγάζης, είναι πρακτικά αδύνατον να ξεχωρίσει κανείς τους “μαχητές” απ’ το υπόλοιπο του πληθυσμού.

Οι εκκολαπτόμενοι ηγέτες και η ιδιορρυθμία των κατοίκων της Βεγγάζης έχουν εγκαταλείψει το μέτωπο στα μόνα άτομα που πιστεύουν αρκετά σ’ αυτό που κάνουν.

Οι ρόλοι έχουν διαλυθεί όπως και οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων έχουν μετατραπεί σε πραγματικά παρτιζάνικες, σχέσεις αγώνα. Ακόμα και οι πολεμικοί φωτογράφοι που έχουν έρθει να παίξουν με τα κουβαδάκια τους στην άμμο έχουν καταληφθεί από ζωηρό ενθουσιασμό μπροστά στη συντροφικότητα των shebab. Οι σχέσεις με τους Δυτικούς στο μέτωπο έχουν γίνει αρκετά ξεκάθαρες. Ωστόσο, οι shebab θεωρούν ανεξαιρέτως συντρόφους τους όσους τρώνε μαζί τους, όσους τους συνοδεύουν με τα αυτοκίνητα στο μέτωπο κλπ. Παρολαυτά, είναι ικανοί για την μεγαλύτερη ψυχρότητα στη συναναστροφή όσων φαίνεται να έχουν απλά σταλεί εκεί όπως θα στέλνονταν να καλύψουν μια γεωργική έκθεση.

Όπως περιγράψαμε και για την κατάληψη του Ras Lanouf, ο πόλεμος όλο και περισσότερο γίνεται αντιληπτός ως η φυσιολογική κατάσταση πραγμάτων. Ο στρατός είναι περισσότερο συρρικνωμένος από ποτέ, όμως καλύτερα οργανωμένος, το πυροβολικό έχει πάρει θέσεις μάχης, η αναπλήρωση γίνεται γρήγορα και απ’ όλους, και νέα σώματα κάνουν την εμφάνισή τους.

Ναι, ακόμη και το βαρύ πυροβολικό παίρνει μπρος: με αυτοσχέδιες πατέντες από σπιτικούς διακόπτες ρεύματος, κανόνια φτιαγμένα από λεηλατημένους σωλήνες, αλλά και το κερασάκι στην τούρτα, ρουκέτες ελικοπτέρων Mi-24 τοποθετημένες έτσι με τη βοήθεια ενός αυτοσχέδιου μηχανισμού να μπορεί να βάλλει μια τριαντάρα ρουκέτες των 57 χιλιοστών, σε ελάχιστο χρόνο.

Η διεθνής αλληλεγγύη είναι ανύπαρκτη στο μέτωπο. Δεν εμφανίζονται παρά τα οχήματα των κατοίκων της Βεγγάζης, της Brega, ή του Τομπρούκ, που έχουν προσαρμόσει πάνω στα φορτηγάκια που έχουν αγοράσει τα κατάλληλα πολεμοφόδια.

Στη Βεγγάζη επίσης η ομαλότητα έχει μια μυρωδιά θειαφιού. Όλα τα καταστήματα έχουν πλέον ανοίξει, με την εξαίρεση των τραπεζών, κάτι που έχει βέβαια μια τεράστια συμβολική σημασία. Η αγορά των δερμάτινων, που εδώ και μια βδομάδα πουλούσε ζώνες κι επισκεύαζε τα παπούτσια των πιτσιρικάδων, πουλάει τώρα ξεδιάντροπα μέρα-μεσημέρι, θήκες για όπλα, γεμιστήρες και στηρίγματα για καλάσνικωφ, αλεξίσφαιρα γιλέκα αλλά και …ροζ ζώνες με χαριτωμένες αγκράφες.

Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο, οι ίδιοι τύπου που δυο βδομάδες πριν ήταν έτοιμοι να σας φάνε λάχανο απλά για μια φωτογραφική μηχανή, τώρα είναι πρόθυμοι να βάλουν τρεις ώρες δουλειάς για να σας πάνε στο μέτωπο να …βγάλετε φωτογραφίες.

Ξαναβρίσκοντας, πριν από δυο μέρες, τους νέους απ’ το μέτωπο απ’ την Ajdabia, μας πήγαν μέχρι ένα τανκ όπου, με δυο τύμπανα, χόρεψαν και αυτοσχεδίασαν τραγουδώντας, “προκαλώντας” τους άλλους να κάνουν το ίδιο, απαντώντας, επαναλαμβάνοντας, επικρίνοντας, διακόπτοντας, ξαναπιάνοντας τον ρυθμό… Από τότε, κάθε βράδυ τέτοιες ομάδες στήνουν χορούς μεταξύ τους.

Σήμερα, ένα τουρκικό καράβι που έφερνε επισιτιστική βοήθεια εμποδίστηκε να αποπλεύσει μετά από δεκαπέντε λεπτά στην αποβάθρα. Οι Λίβυοι είναι σαφής σ’ αυτό, ότι δε χρειάζονται βοήθεια για να τραφούν, αλλά μόνο σε όπλα και στρατιωτική υποστήριξη. Εδώ, οι άνθρωποι όλο και περισσότερο το λένε ανοιχτά: ότι αν δεν βομβαρδίζει τα στρατεύματα του Καντάφι, αυτό είναι μια επιλογή του Συνασπισμού. Απ’ τη στιγμή που καθήλωνε με χειρουργικό τρόπο όλα τα οχήματα των καθεστωτικών απ’ τη Βεγγάζη ως την Brega κι επιδείκνυε την ακρίβεια με την οποία αποκεφάλιζε τα εχθρικά τανκς απαλλάσσοντάς τα από τα κανόνια τους, μπορούμε να υποθέσουμε ότι ήταν συνειδητή της απόφαση να σταματήσει εκεί. Ορισμένοι δεν αμφιβάλλουν καθόλου σχετικά μ’ αυτό, η Γαλλία ώφειλε ασφαλώς να μείνει πιστή στην παλιά της συνήθεια που συνίσταται στο να φέρνει επί τόπου έναν στρατό σχηματισμένο υπό την άμεση φροντίδα της. Το γαλλικό ελικόπτερο που άφησε τη Βεγγάζη δεν μπορεί παρά να επιβεβαιώσει αυτό το βαρύ συναίσθημα.

Οι “υπερβολές” του Συνασπισμού είναι τελικά μάλλον ασήμαντες. Πρόκειται για ένα ξόδεμα ανθρώπων, οι εξεγερμένοι όπως και οι κανταφικοί το κάνουν ήδη αρκετά καλά. Σε τελική ανάλυση, αρκεί να στερήσει τους μεν ή τους δε από την υποστήριξή της για μερικές μέρες, -αυτό που γίνεται μάλλον ήδη- ώστε ο πόλεμος να γίνει αρκετά βρώμικος, παράγοντας τελικά μια Λιβύη πολύ πιο υπάκουη.

Θα ήταν λάθος να επικεντρωθούμε στις τρεις βόμβες που έριξε το ΝΑΤΟ στα τυφλά (ακόμα κι αν άφησαν περισσότερους νεκρούς απ’ ότι τρεις μέρες συγκρούσεων). Αυτό που διαφεύγει με βεβαιότητα απ’ τους δημοσιογράφους που παίζουν έναν πιο “κριτικό” ρόλο του μαλάκα της ιστορίας, που όμως φοβούνται οι άνθρωποι στο μέτωπο, είναι ότι η στρατηγική του ΝΑΤΟ είναι να αφήσει την κατάσταση να επιδεινωθεί. Βεβαίως, οι Γάλλοι και οι Αμερικανοί μπορούν να επιτρέπουν τις συνομιλίες μέχρι και για το χρώμα της γραβάτας του επικεφαλής της μεταβατικής επιτροπής, αλλά ξέρουν καλά ότι θα είναι πολύ ευκολότερο να τους υπηρετήσει αυτός όταν όλοι οι υπόλοιποι θα χουν σκοτωθεί μεταξύ τους.

Απ’ τη στιγμή που το μέτωπο θα ‘χει επεκταθεί ως την Harawa, δέκα τανκς αποκεφαλισμένα θα έχουν επιτρέψει να παρακαμφθεί ευγενικά η Σύρτη (εδώ, κανένας δεν είναι αρκετά μαλάκας για να πάει να πεθάνει εκεί κάτω) και στη συνέχεια για τον Καντάφι δε θα μείνει παρά να την κάνει με τα πλούτη του για Βενεζουέλα.

Σημείωμα της επιμέλειας: Εν όψει των ελαφρώς αβασάνιστων γεωπολιτικών αξιολογήσεων στο τέλος του κειμένου, ζητήσαμε απ’ τον συντάκτη του να μας εξηγήσει μήπως αισθάνεται κάπως παρατραβηγμένο τον απολογισμό. Σ’ αυτό μας απάντησε λακωνικά: “Μπορεί οι εκτιμήσεις για τη διεθνή κατάσταση να είναι κάπως παρατραβηγμένες, αλλά δε βλέπω άλλη εξήγηση, εκτός εάν τα αεροπλάνα δεν έχουν καύσιμα λόγω της επανάστασης στη Λιβύη ή των απεργιών του χειμώνα στη Γαλλία”.

*~*~*

Πηγή: http://setrouver.wordpress.com/2011/04/08/benghazi-seveille-notre-peuple-est-mort/ από το γαλλόφωνο ιστολόγιο En route! (http://setrouver.wordpress.com)

Είδαμε προηγουμένως απ’ την ίδια πηγή: Στρατηγική της εξέγερσης και της πολιορκίας της Μισράτα, Λιβύη 4/4/2011

Σχετικά:

Ταραχές σε Τυνησία και Αλγερία, 1/2011

Ταραχές στην Αίγυπτο, 1/2011 & Εγχειρίδιο της εξέγερσης

H αναταραχή στον αραβικό κόσμο, χρονολόγιο Γενάρη-Φλεβάρη 2011

Γιορτή της Φωτιάς στην Τεχεράνη, Ιράν 15/03/2011

Στρατηγική της εξέγερσης και της πολιορκίας της Μισράτα, Λιβύη 4/4/2011

Η Βεγγάζη ξυπνά, ο λαός της μαρτυρά, Λιβύη 8/4/2011

Μισράτα: συνάντηση μ’ έναν οπλοποιό κι έναν μανάβη, Λιβύη 12/4/2011

Εξεγερσιακές τεχνικές από την Μισράτα, Λιβύη 12/4/2011