Γιορτή της Φωτιάς στην Τεχεράνη, 15/03/2011

Η φωτιά για τους αρχαίους Πέρσες και για τη ζωροαστρική θρησκεία, είναι που χαρίζει στους ανθρώπους τη ζωντάνια και τη θέρμη, ενώ κρατάει μακρυά την αρρώστια και τα προβλήματα. “Δως μου την κόκκινή σου φλόγα και πάρε τη χειμωνιάτικη χλωμάδα μου” λέει το τραγούδι της “Τσαχαρσαμπί Σουρί“, ή Κόκκινη Τετάρτη στα ελληνικά: μια αρχαία περσική γιορτή της φωτιάς που υμνεί την αναζωογόνηση της φύσης, εδώ και τρεις δεκαετίες απαγορευμένη απ’ το ισλαμιστικό καθεστώς, ως αντι-ισλαμική (βασικά προϋπάρχουσα της ισλαμικής θρησκείας και -άρα- διεφθαρμένη, καταστροφική για τα ήθη και τον δημόσιο βίο). Η συμπάθεια που δείχνει η ισλαμική ιεραρχία για το Νωρούζ (ή Ναυρόζ), την παραδοσιακή περσική αλλαγή του χρόνου (21 Μαρτίου) που όμως γιορτάζεται σε κλειστό οικογενειακό κύκλο με επισκέψεις σε συγγενείς, δείχνει ότι το πρόβλημα δεν είναι τόσο στην προέλευση της γιορτής όσο στο περιεχόμενό που παίρνει.

Είδαμε προηγουμένως την μεταστροφή παραδοσιακών εκδηλώσεων της κοινωνικής ζωής σε δυνάμει εξεγερτικά παιχνίδια προς καταστολή όπως του χιονοπολέμου, της παραμονής πρωτοχρονιάς και της αποκριάς στην Ευρώπη. Η άνευ προηγουμένου εργασιακή και κοινωνική υποτίμηση του προλεταριάτου είναι πολύ πιθανό να αναβιώσει και ανάλογους αντι-θεσμούς κριτικής στη διαχωρισμένη εξουσία από το μαινόμενο πλήθος που θα ξαναβρίσκει στις ταραχές τον δικό του πλούτο των σχέσεών του και της δύναμής του.

Η παλιά ζωροαστρική τελετουργία του περάσματος απ’ τη φωτιά, μετατρέπεται σταθερά τα τελευταία χρόνια σε μια συλλογική έκφραση περιφρόνησης για το καθεστώς, καθώς χιλιάδες άνθρωποι μαζεύονται στις φωτιές παρά τους φετφάδες του Αγιατολλά Χαμενεϊ, που προειδοποίησε φέτος όσους σκοπεύουν να συμμετάσχουν σε τέτοιες “ανήθικες και διεφθαρμένες αντι-ισλαμικές εκδηλώσεις” για να χορέψουν άνδρες και γυναίκες μαζί δημόσια στους δρόμους, πράγμα απαγορευμένο στο Ιράν όπου άν μια γυναίκα συνοδεύεται από άνδρα που δεν είναι ο σύζυγός της ή πρώτου βαθμού συγγενής της κινδυνεύει με σύλληψη και βασανιστήρια (από γυναικεία χέρια πάντα), ενώ οι νέοι (που αποτελούν ένα εντυπωσιακό 70% του πληθυσμού του Ιράν) βρίσκουν στη γιορτή εκτός από μια μια ευκαιρία για γνωριμία και κοινωνικοποίηση, και μια αφορμή να δοκιμάσουν στις φωτιές αυτοσχέδια πυροτεχνήματα και κοκτέιλ μολότωφ. Το Τσαχαρσαμπί Σουρί δηλαδή είναι μια γιορτή οικειοποίησης του δημόσιου χώρου, καθώς άνδρες, γυναίκες, παιδιά ανάβουν φωτιές και κάθονται γύρω τους χορεύοντας όλοι μαζί, τραγουδώντας, μοιραζόμενοι φαγητά και κουβεντιάζοντας μέχρι το πρωί.

Τις δυο πρώτες δεκαετίες της “Ισλαμικής Επανάστασης”, ο εορτασμός της Κόκκινης Τετάρτης ήταν σχεδόν αδιανόητος, καθώς το καθεστώς έθεσε σε διωγμό κάθε ανοιχτή εκδήλωση που δεν ήλεγχε το ίδιο, πόσο μάλλον μια μη-ισλαμικής προέλευσης που ενθάρρυνε τη γνωριμία αγοριών και κοριτσιών έξω απ’ τον απόλυτο οικογενειακό και κρατικό-θρησκευτικό έλεγχο. Τα τελευταία χρόνια η αυξανόμενη συμμετοχή, όσο και η ανάγκη του καθεστώτος για κάποια αποσυμπίεση της δημόσιας ζωής έχουν μετατρέψει τις εκδηλώσεις αυτές σε έκφραση της κοινωνικής οργής καθώς είναι η μόνη φορά τον χρόνο που ο κόσμος βρίσκει την ευκαιρία να βγεί μαζικά στους δρόμους, επιβάλλοντας την παρουσία του εκεί.

Φέτος, οι αρχές πήραν από νωρίς τα μέτρα τους, απαγορεύοντας κάθε δημόσια εκδήλωση και αυξάνοντας τα μέτρα ασφαλείας, ενώ αναβλήθηκαν κι όλες οι άδειες και αποφυλακίσεις για τους εκατοντάδες πολιτικούς κρατουμένους. Ο υπουργός δικαιοσύνης Αλιρεζά Αβαϊ, προειδοποίησε ανοιχτά τους νέους ότι αν συμμετάσχουν στις εκδηλώσεις “γινόμενοι δόλωμα για τους αντεπαναστάτες, θα υποστούν ζημιές, καθώς δε θα ναι εύκολο να ξεχωρίσει κανείς τους μεν απ’ τους δε“. Στο ίδιο μοτίβο ο γενικός εισαγγελέας Αμπάς Τζαφαρί Ντολαταμπαντί απείλησε πως “όσοι σπέρνουν το μίσος θα αντιμετωπιστούν αποφασιστικά απ’ τις δυνάμεις ασφαλείας ώστε να υπερασπιστούμε την εθνική μας ασφάλεια“. Αστυνομία, στρατιωτικές μονάδες και εκατοντάδες Μπασιτζί (μηχανοκίνητοι παρακρατικοί “φρουροί της ισλαμικής επανάστασης”, τα “παιδιά” που υπηρετούν το εθνόσημο στο Ιράν δηλαδή) κατέλαβαν από νωρίς (16:00) τους χώρους που θεωρούνταν πως θα συγκεντρωθεί ο κόσμος, ενώ η τροχαία απαγόρεψε εκτάκτως την κυκλοφορία μοτοσυκλετών στην πόλη, ώστε να ελέγχεται καλύτερα η κίνηση και οι μεταφορές υλικών απ’ τους αστυνομικούς. Απαγορεύθηκε επίσης στα βενζινάδικα το γέμισμα μπιτονιών με βενζίνη.

Λίγο αργότερα όμως, αμέτρητα πυροτεχνήματα εκτοξεύθηκαν στους ουρανούς της Τεχεράνης. Η πυροσβεστική αναφέρει την κατάσβεση 166 φωτιών στους δρόμους της πόλης, ενώ αναφορές απο ανεξάρτητα μήντια και χρήστες στο twitter καθώς και βίντεο στο youtube μεταδίδουν σκηνές οδομαχιών.

Η αγανάκτιση ήταν έκδηλη, μετά τη βίαια καταστολή που αντιμετώπισε κάθε απόπειρα αντικυβερνητικής διαδήλωσης τους τελευταίους μήνες. Μόλις μια μέρα πριν, οι αρχές ανακοίνωσαν ότι έξη απ’ τους συλληφθέντες για τις διαδηλώσεις αυτές θα εκτελεσθούν, προκειμένου να αποθαρρύνουν τον κόσμο απ’ το να βγει στον δρόμο. Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης στην οποία αποδίδονται παραδοσιακά κάθε είδους αναταραχές, Καρρουμπί και Μουσαβί, δεν κάλεσαν καν σε συμμετοχή στη γιορτή.

Συλλήψεις και τραυματισμοί δεκάδων ανθρώπων, καθώς οι κατασταλτικές δυνάμεις καταλαμβάνουν πλατείες και ολόκληρες γειτονιές. Για μπλακ-άουτ στις πληροφορίες που μεταδίδονται από ηλεκτρονικά μέσα κάνει λόγο η αγγλική εφημερίδα guardian, από κείνη τη στιγμή κι έπειτα. Παράσιτα και μπλοκάρισμα και στα κινητά τηλέφωνα σε μεγάλες περιοχές της πρωτεύουσας.

Οι επικοινωνίες αποκαθίστανται στις 18:00, ενώ από τότε και μετά η αστυνομία και οι Μπασιτζί περικυκλώνουν τις εστίες σε μια μαζική επίδειξη ισχύος δείχνοντας όμως ανοχή στους συγκεντρωμένους, φαίνεται πως ο έδωσε διαταγές να αφήσουν να διεξαχθεί τυπικά η γιορτή, σπάζοντας όμως τον “τσαμπουκά” των συγκεντρωμένων και αποθαρρύνοντας περισσότερο κόσμο απ’ το να συμμετέχει.

Αναφορές για οδομαχίες με την αστυνομία και στο Καράι, 40 χμ δυτικά της Τεχεράνης.

Στο Ισπαχάν, χιλιάδες κατέβηκαν στους δρόμους χορεύοντας και τραγουδώντας. Δεν μεταχειρίστηκαν πολιτικά συνθήματα, ωστόσο η ίδια η πράξη τους γίνεται αντιληπτή ως συνειδητή ανυπακοή στο καθεστώς.

Πλήθη αγροτών στο Αρμπεντίλ με αντικαθεστωτικά συνθήματα, ανάλογα σκηνικά σε δεκάδες πόλεις.

Απόπειρα συλλογικής απόδρασης και αναταραχή στις φυλακές του Γκεζέλ-Χεσσάρ, οι φρουροί ανοίγουν πυρ σκοτώνοντας δεκατέσσερεις κρατουμένους και τραυματίζοντας πάνω από τριάντα. Μέρος της φυλακής καταστρέφεται από πυρκαγιά που αποδίδεται απ’ το καθεστώς σε σαμποτάζ.

Απ’ τις 20:00 κι έπειτα, χιλιάδες κόσμου πλημμύρισαν τους δρόμους της Τεχεράνης. Στα δυτικά της πόλης, επίδειξη ισχύος απ’ τους διαδηλωτές με αυτοσχέδιες βόμβες και βεγγαλικά. Στο κέντρο, αφίσσες του Χαμενεϊ που μπορούν να βρεθούν σε κάθε γωνιά σκίζονται και παραδίδονται στις φλόγες. Συνθήματα όπως “Μουμπάρακ, Μπεν Αλί, ήρθε η σειρά του Χαμενεϊ”, “κάτω ο δικτάτορας”, “έρχεται η ώρα του” κλπ πληθαίνουν. Επιθέσεις σε ομάδες Μπασιτζί και εμπρησμοί μηχανών τους από πλήθη νέων στις οδούς Αζερμπαϊτζάν, Καρούν, Σαταρχάν και Μπεμπουντί. Συμπλοκές με ασφαλίτες στη συνοικεία Σαλσαλμπίλ, και ευρεία χρήση δακρυγόνων. Συγκρούσεις με Μπασιτζί στο Μεχραμπάντ και στο Σαμπαλάν, μετά απο επιδρομές τους στο πλήθος. Ψέκασμα με χημικά διαδηλωτών που φώναζαν αντικαθεστωτικά συνθήματα στα Εκβάτανα. Στο Τσαχράκ-ε-Γκαλμπ, οι συγκεντρωμένοι στις φωτιές σχηματίζουν αλυσίδες και δεν αφήνουν τους Μπασιτζί να επιδράμουν με τις μηχανές τους εναντίον διαδηλωτών που φώναζαν συνθήματα. Συνθήματα και μικροεπεισόδια σε διάφορες ακόμα γειτονιές και πλατείες, αλλά και βίαια καταστολή από τους Μπασιτζί κυρίως. Τα μεσάνυχτα η αστυνομία επιβάλλει απαγόρευση συναθροίσεων, και προειδοποιεί τους συγκεντρωμένους ότι όποιος παραμείνει στον δρόμο θα συλληφθεί. 10 τόνοι πυρομαχικών κατάσχονται απ’ την αστυνομία όλο το βράδυ.

Μετά από χρόνια που το καθεστώς και τα ΜΜΕ του αγνοούσαν επιδεικτικά την Κόκκινη Τετάρτη, τώρα είναι αναγκασμένα να μιλήσουν γι’ αυτό, διακόπτοντας έκτακτα τις χολυγουντιανές υπερπαραγωγές που προέβαλαν ειδικά γι αυτό το βράδυ προκειμένου να κρατήσουν τον κόσμο στα σπίτια του, ξερνώντας όλη τη συκοφαντία τους. Δεν καταφέρνουν να κρύψουν το γεγονός ότι το περιεχόμενό της γιορτής έχει αλλάξει ριζικά: η φωτιά συμβολίζει την οργή.

Πηγές (ενδεικτικά):
http://www.guardian.co.uk/world/2010/mar/16/iran-protest
http://www.iranfocus.com/fr/index.php?option=com_content&view=article&id=8829:iran-mise-en-garde-des-autorites-a-la-veille-de-la-qfete-du-feuq-&catid=2:iran-gral&Itemid=27
http://www.iranfocus.com/fr/index.php?option=com_content&view=article&id=8833:iran-revolte-sanglante-a-la-prison-de-ghezel-hessar&catid=3:droits-de-lhomme&Itemid=28
http://www.iranfocus.com/fr/index.php?option=com_content&view=article&id=8831:iran–la-fete-du-feu-declenche-la-colere-populaire&catid=2:iran-gral&Itemid=27

Βίντεο:
http://observers.france24.com/content/20100317-protesters-defy-government-crackdown-fire-festival-khamenei-firecrackers
http://laregledujeu.org/iranlibre/2011/03/15/813/ce-soir-les-iraniens-jouent-avec-le-feu/