Ενάντια στην ελεημοσύνη – FERAL FAUN
[Σε μερικές πόλεις των Η.Π.Α., κάποιοι αναρχικοί σκέφτηκαν να διοργανώσουν τις “Food Not Bombs” (σημ: Τρόφιμα Όχι Βόμβες: καμπάνια εθελοντικών διανομών τροφίμων, διοργάνωση ανοιχτών κουζινών κλπ). Οι διοργανωτές αυτής της καμπάνιας θα μας εξηγούσαν πρόθυμα ότι το φαγητό θα έπρεπε να είναι δωρεάν κι ότι κανείς δεν θα ‘πρεπε ποτέ να πεινάει. Ένα ασφαλώς ευγενικό συναίσθημα- Κι ένα συναίσθημα εν πολλοίς κοινό σε αναρχικούς, χριστιανούς, χίππηδες κι αριστερούς φιλελεύθερους – που βασίζεται στην ελεημοσύνη. Θα μας αντέκρουαν βέβαια, λέγοντας πως οι “Food Not Bombs” είναι κάτι το διαφορετικό: Πως οι αποφάσεις λαμβάνονται αντι-ιεραρχικά, πως δεν δέχονται επιχορηγήσεις από την κυβέρνηση ή από εταιρίες, ενώ συχνά διακινδυνεύουν μια σύλληψη ενώ σερβίρουν φαγητό, σαν μια πράξη πολιτικής ανυπακοής. Προφανώς οι “Food Not Bombs” δεν είναι μια μεγάλου διαμετρήματος ανθρωπιστική γραφειοκρατία – συχνά μάλιστα είναι προσωπικές ανιδιοτελείς απόπειρες χαμηλού κόστους. Όμως δεν παύει να είναι ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ. Κι αυτό είναι κάτι που δεν αμφισβητούν ποτέ οι “αναρχικοί” διοργανωτές τους. Ο μηχανισμός της ελεημοσύνης είναι το αναγκαίο συμπλήρωμα κάθε οικονομικού συστήματος. Η οικονομική τρομοκρατία που ασκεί η κυριαρχία, δημιουργεί μια κατάσταση στην οποία κάποιοι άνθρωποι δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους μέσα από τους παραδεκτούς τρόπους. Ακόμα και στα πιο ανεπτυγμένα συστήματα των λεγόμενων “κρατών πρόνοιας”, υπάρχουν αυτοί που γκρεμίζονται από τις ρωγμές της οικονομίας.
Η ελεημοσύνη έρχεται για να μπαλώσει το κενό που αφήνει το κράτος. Ομάδες όπως οι “Food Not Bombs” γίνονται λοιπόν μια εθελοντική εργατική δύναμη συντήρησης της κοινωνικής τάξης, ενισχύοντας την εξάρτηση των φτωχών από προγράμματα που διευθύνουν άλλοι. Αδιάφορο κατά πόσο είναι αντι-ιεραρχικές οι δομές τους οι σχέσεις (εξάρτησης) που δημιουργούν είναι πάντοτε εξουσιαστικές. Οι δέκτες της ελεημοσύνης είναι στο έλεος των διοργανωτών του προγράμματος κι έτσι δεν είναι ελεύθεροι να δράσουν με τους όρους τους μέσα σ αυτήν την σχέση εξουσίας. Αυτό γίνεται εύκολα ορατό στον εξευτελιστικό τρόπο με τον οποίο λαμβάνουν την ελεημοσύνη. Οι κουζίνες ελεημοσύνης όπως οι “Food Not Bombs” απαιτούν την άφιξη σε έναν ορισμένο χρόνο, προκαθορισμένο από άλλους, οπότε θα στηθείς σε μια ουρά για να σου σερβίρουν φαγητό επιλογής όχι δικής σου (και συνήθως χαμηλής ποιότητας) σε ποσότητες καθορισμένες από κάποιους εθελοντές που θα προσπαθήσουν να μοιράσουν στον καθένα ίσες μερίδες. Δεν αντιλέγουμε ότι είναι κάπως καλύτερο απ’ το να πεινάς, αλλά η εξαθλίωση είναι τουλάχιστον ίση με αυτήν του να περιμένεις στην ουρά του μπακάλικου για να πληρώσεις για το φαγητό που τελικά εσύ επιλέγεις και θες. Η απάθεια που αναπτύσσουμε μπροστά στην εξαθλίωση αυτή, απάθεια που γίνεται αντιληπτή από την άνεση με την οποία κάποιοι αναρχικοί θα προτιμήσουν να τρων στις “κουζίνες ελεημοσύνης” κάθε μέρα ούτως ώστε να αποφύγουν να πληρώσουν για φαγητό, σαν να μην υπήρχαν άλλες επιλογές – αποδεικνύεται έτσι το σημείο στο οποίο η κυρίαρχη κοινωνία μας διαχέει τις αξίες της μέσω εξευτελιστικών διεργασιών. Ακόμα, κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί ότι έτσι οι αναρχικοί αρνούνται αυτές τις διεργασίες στον βαθμό που τους επιτρέπουν οι δυνάμεις τους, και αναζητούν να δημιουργήσουν διεργασίες ενός διαφορετικού είδους ώστε να καταστρέψουν την εξαθλίωση που επιβάλλει αυτή η κοινωνία. Αντίθετα, μ αυτόν τον τρόπο δημιουργούν προγράμματα που ενισχύουν την εξαθλίωση αυτή. Και τι είδους αλληλεγγύη μπορεί να νιώσει κάποιος για έναν φτωχό, ποια επιθυμία να μοιραστεί φαγητό μαζί του, όταν έχει προσωπικά μερίδιο της ευθύνης για την εξαθλίωσή του κάνοντας το μ αυτόν τον τρόπο. Καμπάνιες όπως οι “Food Not Bombs” δεν έχουν να κάνουν με αλληλεγγύη, αλλά με οίκτο. Το να σερβίρεις φαγητό δεν είναι μοίρασμα. Είναι μια α-προσωπική, ιεραρχική σχέση μεταξύ κοινωνικών ρόλων “ευεργέτη” και “ευεργετούμενου”. Η έλλειψη φαντασίας έχει οδηγήσει διάφορους αναρχικούς να αντιμετωπίζουν το ζήτημα της πείνας (που συχνά γι αυτούς είναι ένα θεωρητικό ζήτημα) με τον ίδιο πάνω-κάτω τρόπο που το αντιμετωπίζουν οι χριστιανοί και οι φιλελεύθεροι, δημιουργώντας θεσμούς παράλληλους με τους ήδη υπάρχοντες. Και όπως θα ήταν αναμενόμενο όταν αναρχικοί αναλαμβάνουν να φέρουν εις πέρας ένα εγγενώς εξουσιαστικό έργο, κάνουν μισές δουλειές… Γιατί να μην αφήσουμε το φιλανθρωπικό έργο γι αυτούς που δεν τρέφουν αυταπάτες για τις φιλανθρωπίες τους; Οι αναρχικοί θα μπορούσαν καλύτερα να βρουν τρόπους να μοιράζονται σαν άτομα, μιας και είναι τόσο ευαισθητοποιημένοι, τρόπους που να ενθαρρύνουν τον αυτό-καθορισμό παρά την εξάρτηση από άλλους, και τη συντροφικότητα παρά τον οίκτο. Δεν υπάρχει τίποτα το αναρχικό σχετικά με τις “Food Not Bombs”. Ακόμα και στο όνομα είναι ένα αίτημα προς τις αρχές!
Αυτός είναι κι ο λόγος που οι διοργανωτές βολεύονται τόσο καλά με την ιδεολογία της πολιτικής ανυπακοής. Είναι μια απόπειρα να ευαισθητοποιήσουν τους ανθρώπους της εξουσίας, μήπως τυχόν και λυπηθούν τους φτωχούς και τους ταΐσουν. Δεν υπάρχει τίποτα στην καμπάνια αυτή σχετικό με τον αυτό-καθορισμό. Δεν υπάρχει τίποτα που θα ενθάρρυνε τους καταπιεσμένους να αρνηθούν τον ρόλο τους και να πάρουν ό,τι χρειάζονται και θέλουν χωρίς να ακολουθούν θεσμούς και κανόνες. Η “Food Not Bombs”, όπως κάθε άλλη ελεημοσύνη, ωθεί τους καταπιεσμένους να παραμείνουν παθητικοί δέκτες παρά να δραστηριοποιηθούν παίρνοντας τις ζωές τους στα χέρια τους. Η ελεημοσύνη πρέπει να γίνεται κατανοητή γι αυτό που είναι: Ακόμα μια όψη της θεσμοθετημένης αθλιότητας που είναι σύμφυτη με την οικονομικοποιημένη ύπαρξή μας και οφείλει να καταστραφεί για να μπορέσουμε να ζήσουμε αληθινά.]
[Παρά την φαινομενική ασυνάφεια με τα ελλαδικά δεδομένα (ανάλογες καμπάνιες δεν έχουν σταθεροποιηθεί) κρίνουμε πως το παρόν κείμενο συμβάλει σε μια γόνιμη κριτική εκδηλώσεων που πλασάρονται ως επαναστατικές, προς αυτό και η μετάφραση και δημοσίευσή του. Ευλογημένη ας είναι η στιγμή, που οι καρνάβαλοι του αριστερίστικου μετα-χιπισμού, και όλες οι συναφείς εναλλακτικές σέχτες θα χαθούν σαν χιλιοπατημένα τρυκάκια στο πρωϊνό αεράκι της προλεταριακής επανάστασης. Και τόσο το χειρότερο για τους φυτοφάγους ή όχι, θιασώτες της φυτοποίησης της νεολαίας σε κάτι σαν Γκάντι-των-μητροπόλεων. Ας τους κατασπαράξουμε πριν μας καταπιούν. Σ.Ε.Κ.Δ.]
Το παραπάνω κείμενο κυκλοφόρησε στη σαλονίκη με την υπογραφή «Συμβούλιο Επικρατείας της Κανιβαλικής Διεθνούς» το 2005.
1