“Αν η επανάσταση αποτύχει, η ζωή μου όπως κι ολόκληρης της γενιάς μου θα είναι πια κενή νοήματος αφού όλα όσα έχουμε ονειρευτεί κι έχουμε πιστέψει θα είναι απλά χίμαιρες” – Ομάρ Αζίζ
Στις 17 Φλεβάρη 2013, το Συντονιστικό των Τοπικών Επιτροπών της Συριακής επανάστασης ανήγγειλε ότι ο Ομάρ Αζίζ, συγγραφέας, οικονομολόγος και παλιός αναρχικός αντικαθεστωτικός, πέθανε από έμφραγμα μετά από βασανιστήρια στις φυλακές της πόλης Άδρα, όπου τον είχαν απαγάγει πράκτορες της πολεμικής αεροπορίας. Ο Ομάρ Αζίζ δεν φορούσε μάσκα V for Vendetta, ούτε μαύρα ρούχα και κουκούλα, δεν γύριζε στα κανάλια για συνεντεύξεις, ούτε είχε εμφανιστεί στα ΜΜΕ, εκτός από τη σύλληψή του. Δεν ήταν της γενιάς του facebook, αλλά 63 ετών, δεν έφυγε όπως τόσοι ακτιβιστές όταν ήρθαν τα σκούρα για τις ΗΠΑ ή αλλού, αλλά αντίθετα κατέβηκε στους δρόμους για να πάρει μέρος στην εξέγερση. Δεν κράτησε αποστάσεις ούτε έγλυψε το καθεστώς όπως τόσοι “επαναστάτες” πίσω από γεωπολιτικά κι αντιιμπεριαλιστικά προσχήματα. Όταν οι κοσμικοί και προοδευτικοί διανοούμενοι κουνούσαν το δάχτυλο στους διαδηλωτές που έβλεπαν απ’ την τηλεόραση να βγαίνουν απ’ τα τζαμιά, ο Αζίζ και οι σύντροφοί του έφτιαχναν το πρώτο τοπικό συμβούλιο στην Μπαρζέχ της Δαμασκού. Τα τοπικά συμβούλια που αποκρυσταλλώνει και προωθεί ο Αζίζ στη Συρία του 2011, τα ξαναπιάνει απ’ τα γραπτά της Ρόζας Λούξεμπουργκ, χωρίς το δασκαλίστικο ύφος της αραβικής αριστεράς, η σήψη της οποίας επιταχύνθηκε μπρος στην εξέγερση. Ο Αζίζ και οι σύντροφοί του γυρίζουν στη Δούμα, τη Ζαμπαντάνη, τη Χαράστα και δίνουν ζωή στην ιδέα των συμβουλίων μέσα στην καταστροφή. Ο Ομάρ Αζίζ χρησιμοποιεί πάντα τη λέξη “άνθρωποι” και όχι “λαός” που βρίσκει ότι ανήκει και βολεύει στην κάθε εξουσία. Έγραψε για την αναγκαιότητα μη-ιεραρχικών συμβουλίων βάσης, ξανάφερε στην κουβέντα την επανάσταση στην καθημερινή ζωή και τον κίνδυνο της στρατιωτικοποίησης, τη στιγμή που η εξέγερση στη Συρία βρισκόταν ακόμη στο επίπεδο των διαδηλώσεων, και είδε με τα μάτια του την ιδέα αυτή να γίνεται πράξη στις εμπόλεμες γειτονιές όλων των συριακών πόλεων. Όπως το έθεσε ο ίδιος: “Δε σταθήκαμε κατώτεροι των εργατών της Παρισινής Κομμούνας: αυτοί άντεξαν 70 μέρες, εμείς κρατάμε εδώ κι ενάμισυ χρόνο και συνεχίζουμε…”
Καταστατικές αρχές των τοπικών συμβουλίων στη Συρία – 2011
Κείμενο προς συζήτηση για τα τοπικά συμβούλια στη Συρία, του Ομάρ Αζίζ
Πρόλογος: Ο χρόνος της εξουσίας και ο χρόνος της επανάστασης
Η επανάσταση είναι ένα εξαιρετικό γεγονός που αλλάζει την ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών. Είναι μια ρήξη στον χρόνο και τον χώρο ταυτόχρονα, στην οποία οι άνθρωποι ζουν μεταξύ δύο χρόνων, του χρόνου της εξουσίας και του χρόνου της επανάστασης. Η επανάσταση φέρνει την κοινωνία σε μια νέα εποχή όπου συναντά την απελευθέρωση του χρόνου της.
Η επανάσταση στη Συρία ξεκίνησε οκτώ μήνες νωρίτερα και έχει ακόμη πολύ χρόνο μπροστά της, στον αγώνα να αποκαθηλώσει το καθεστώς και να ανοίξει νέους χώρους για τη ζωή. Ως τώρα, οι τρέχουσες διαδηλώσεις στάθηκαν ικανές να σπάσουν την απόλυτη κυριαρχία της εξουσίας στους δρόμους. Η γεωγραφία της εξουσίας είναι κατακερματισμένη από το ένα σημείο στο άλλο και απ’ την μια μέρα στην άλλη, κι απ’ την μια ώρα στην άλλη μέσα στην ίδια μέρα. Οι συνεχόμενες διαδηλώσεις επίσης παρήγαγαν ένα εθνικό συμβούλιο που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα από κινητοποιήσεις, οργανώσεις και πολιτικά κόμματα, που αντιπροσωπεύουν αξιοπρεπώς μια εναλλακτική αντι-εξουσία σε αραβικό και διεθνές επίπεδο, και αναλαμβάνουν την προστασία του συριακού λαού απ’ τους φόνους και την αγριότητα του καθεστώτος.
Ωστόσο, το επαναστατικό κίνημα αυτό παρέμεινε αποστασιοποιημένο απ’ τις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων και δεν κατάφερε να αναμειχθεί με την καθημερινή ζωή τους. Έπεσε στην παλιά παγίδα του “καταμερισμού της εργασίας” μεταξύ επαναστατικής δραστηριότητας και καθημερινής ζωής. Αυτό σημαίνει ότι οι κοινωνικές σχέσεις στη Συρία υφίστανται μια αλληλοεπικάλυψη, καθώς ο χρόνος της εξουσίας καταφέρνει ακόμα να απλώνεται πάνω απ’ τις καθημερινές δραστηριότητες ενάντια στον χρόνο της επανάστασης, που είναι αυτός στον οποίο οι ακτιβιστές προσπαθούν να ρίξουν το καθεστώς. Η αλληλοεπικάλυψη αυτή είναι επικίνδυνη, καθώς οι επαναστάσεις από τη φύση τους βασίζονται πάνω στην ταύτιση των γραμμών της ζωής των ανθρώπων και της επαναστατικής τους δραστηριότητας.
Ο ένας μεγάλος κίνδυνος της επερχόμενης περιόδου είναι ο φόβος να κινηθούμε, ο άλλος η κούραση των ανθρώπων απ’ τον συνεχόμενο αντίκτυπο της επανάστασης στις ζωές τους και στις οικογένειές τους. Επίσης, ο κίνδυνος της αυξανόμενης χρήσης των όπλων στη δίνη της οποίας μπορεί να παγιδευτεί η επανάσταση.
Ακολούθως, όσο η κοινωνικές σχέσεις της εξουσίας μένουν αλώβητες στην προσπάθεια των ανθρώπων να κρατήσουν διαχωρισμένο τον χρόνο της εξουσίας και τον χρόνο της επανάστασης, η επανάσταση δε θα μπορεί να δημιουργήσει μια νικηφόρο ατμόσφαιρα. Θα πρέπει να κρατήσουμε στην μνήμη μας ότι οι πιο γόνιμες μάχες που δώσαμε τους τελευταίους μήνες ήταν οι αποκεντρωτικές, ιδιαίτερα στους τομείς της ιατρικής περίθαλψης και της υποστήριξης συλληφθέντων, πρωτοβουλίες που τώρα χρειάζεται να εμπλουτίσουμε, περιλαμβάνοντας ευρύτερους χώρους της ζωής. Η επανάσταση στην καθημερινή ζωή είναι η αναγκαία προϋπόθεση για τη συνέχιση της επανάστασης ως την νίκη. Είναι απαραίτητη μια ρευστή κοινωνική δικτύωση βάσει της δραστηριοποίησης των συνάψεων μεταξύ της επανάστασης και της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Και αυτή μπορεί να προκύψει από τα “τοπικά συμβούλια”.
Ο πρόλογος αυτός και το κείμενο που ακολουθεί προς συζήτηση, στοχεύουν στην ανίχνευση της δυνατότητας σχηματισμού τοπικών συμβουλίων, που θα απαρτίζονται από μέλη με διαφορετικές κουλτούρες και που θα ανήκουν σε διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, αλλά που θα εργαστούν από κοινού για να πετύχουν τα κάτωθι:
* Την υποστήριξη των ανθρώπων στο να οργανώσουν τις ζωές τους ανεξάρτητα από τους θεσμούς και τα όργανα του κράτους
* Τη δημιουργία χώρων όπου θα μπορεί να οργανωθεί η συλλογική αλληλεγγύη πάνω σε πολιτικά ζητήματα, σε σύνδεση με τις καθημερινές ζωές των ανθρώπων
* Την επέκταση της κοινωνικής επανάστασης σε επίπεδο συνοικείας και την ενοποίηση των σχημάτων αλληλεγγύης
* Τα ζητήματα πυρηνικού ενδιαφέροντος των τοπικών συμβουλίων είναι τα εξής: επικοινωνία με τον κόσμο, δημιουργία άμεσων σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των ανθρώπων
* Παροχή υποστήριξης και βοήθειας σε όσους φτάνουν σε μια νέα περιοχή ή σε όσους φεύγουν [1]
* Οικονομική στήριξη στις οικογένειες των συλληφθέντων
* Ηθική-συναισθηματική στήριξη στις πληγείσες οικογένειες και διασφάλιση της παροχής προμηθειών
Πέρασε πολύς καιρός που οι άνθρωποι ξοδεύουν τη ζωή τους ψάχνοντας για ένα ασφαλέστερο μέρος να εγκατασταθούν με τις οικογένειές τους. Επίσης, πολύς καιρός που προσπαθούν όλη μέρα να μάθουν πού βρίσκονται οι αγνοούμενοί τους, ή αυτοί για κάποιον τρόπο να αποδράσουν, βασιζόμενοι σε συγγενείς ή στη γνώση του μέρους όπου οδηγούνται. Ο ρόλος των τοπικών συμβουλίων είναι η απόδραση απ’ αυτήν την αθλιότητα, που υποπίπτει στον χρόνο της εξουσίας, μέσω ενός πλήθους μοναδικών κοινοτικών πρωτοβουλιών. Αυτό σημαίνει ότι τα συμβούλια αναλαμβάνουν τουλάχιστον:
1. Την εύρεση ασφαλών σπιτιών και την παροχή προμηθειών για τα άτομα και τις οικογένειές τους που έρχονται στην περιοχή όπου υπάρχει συμβούλιο, σε συνεργασία με το συμβούλιο της περιοχής απ’ όπου έφυγαν.
2. Την οργάνωση αρχείων δεδομένων για τους συλληφθέντες και τους φυλακισμένους, και την ενημέρωση των σχετικών φορέων της επανάστασης, και επικοινωνία με τις νομικές οργανώσεις και τις οικογένειες προκειμένου να παρακολουθούν την κατάσταση των δικών τους που βρίσκονται κρατούμενοι.
3. Την οργάνωση αρχείων για τις πληγείσες οικογένειες και την εξασφάλιση των δαπανών μέσω της οικονομικής υποστήριξης του κόσμου, και των “περιφερειακών ταμείων της επανάστασης”.
Αυτές οι δράσεις χρειάζεται να οργανωθούν και να επικοινωνηθούν οι πληροφορίες και η γνώση της οργάνωσής των καθηκόντων τους, ωστόσο δεν είναι σε καμμία περίπτωση αδύνατον να αναληφθούν. Η επανάσταση δημιούργησε μια γενιά ειδικών στην οργάνωση των διαδηλώσεων και των απεργιών και των διαμαρτυριών, μπορεί να ωθήσει τις έμφυτες ικανότητες των ανθρώπων πέρα απ’ τα επίπεδα ειδικών της διοίκησης. Μια τέτοια ευθύνη δεν μπορεί να περιορίζεται στον κύκλο συγγενών και φίλων (ή τουλάχιστον θα πρέπει να ξεπεράσει πλέον αυτό το πρώιμο στάδιο) και δε θα πρέπει με κανέναν τρόπο να περιορίζεται. Οι άνθρωποι χρειάζονται χρόνο και εξάσκηση στην επαφή και την πιο αποτελεσματική κοινωνική δράση ώστε να κινούνται πιο άνετα από την κρατική ασφάλεια.
Η ελεύθερη ανταλλαγή μεταξύ των ανθρώπων δημιουργεί η ίδια τη συμμετοχή
* Παρέχει ένα πεδίο για συζήτηση, ανταλλαγή ιδεών και αναζήτηση λύσεων στα προβλήματα της ζωής
* Παράγει οριζόντιους δεσμούς μεταξύ των τοπικών συμβουλίων μιας γεωγραφικής περιοχής με μια άλλη, που επεκτείνονται ώστε να καλύψουν την αλληλεξάρτηση μεταξύ όλων των περιοχών.
Η επανάσταση μεταμορφώνει τις προοπτικές της ζωής μόλις διαφανεί η βεβαιότητα επικράτησης της ελευθερίας και ενός εφικτού διαφορετικού μέλλοντος, και μετά την ανακάλυψη ότι αυτό διαμορφώνεται από τις ικανότητες και τις καινοτομίες και την επινοητικότητα των ανθρώπων που διαφέρουν από την μοναδική παθητική μοίρα της υποταγής που τους επιφύλασε μισός αιώνας δεσποτισμού, ενώ οι ίδιοι ανοίγουν ποικιλόμορφες προοπτικές συμμετοχής στον κοινωνικό πλούτο. Ο ρόλος των τοπικών συμβουλίων εδώ έγκειται στην ενεργοποίηση αυτής της συνεργασίας, και στο μπόλιασμα μ’ αυτήν, όλων των κοινωνικών χώρων που ζουν τώρα κάτω απ’ το ακλόνητο πρόσωπο της εξουσίας, πχ:
1. Στην ενθάρρυνση των ανθρώπων να συζητούν τις συνθήκες της καθημερινής ζωής τους (σχετικά με την εργασία και τις απαιτήσεις της ζωής κλπ), την κυκλοφορία των ιδεών και την έμπρακτη απόπειρα επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων.
2. Στην επεξεργασία των ζητημάτων όπου απαιτούνται λύσεις που ξεπερνούν την τοπική κοινότητα, όπως το οικονομικό, ή η υποστήριξη δράσεων από άλλες περιοχές.
Το θέμα της γης: να την ανακαλύψουμε εκ νέου μαζί
* Υπεράσπιση του εδάφους της κοινότητας οπουδήποτε το κράτος επιχειρήσει να επέμβει ή κατέχει ήδη. Η αρπαγή της καλύτερης γης σε αστικές και αγροτικές περιοχές και η εκτόπιση των τοπικών πληθυσμών της Συρίας υπήρξε το θεμέλιο της πολιτικής κυριαρχίας και κοινωνικής περιθωριοποίησης, που υιοθέτησε το καθεστώς. Αυτή η πολιτική είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ζωνών κατοικιών “ασφαλών” για τους αστυνομικούς ή στρατιωτικούς, και επαναλήφθηκε όσον αφορά την οικοδόμηση των εμπορικών κέντρων των πλουσίων και των εμπορικών ζωνών κατανάλωσης. Το επαναστατικό κίνημα που έχουμε μπροστά μας στις αγροτικές και στις αστικές περιοχές είναι μία απ’ τις όψεις της αντίστασης των ανθρώπων στην πολιτική της αρπαγής γαιών, της αποκοπής τους απ’ τη γη τους και της περιθωριοποίησής τους. Ο ρόλος των τοπικών συμβουλίων θα είναι η άμεση υπεράσπιση της γης που κατέχει η εξουσία με οποιοδήποτε πρόσχημα.
Είναι απαραίτητο να αναληφθούν τα παρακάτω καθήκοντα:
* Μια γρήγορη έρευνα των περιουσιακών υποθέσεων που κινήθηκαν δικαστικά και των σχετικών αποφάσεων.
* Η επικοινωνία με δίκτυα νομικής υποστήριξης της επανάστασης και το ξεκίνημα νέων δικών για να αμφισβητηθούν νομικά οι αρπαγές γης και να ακυρωθούν οι σχεδιαζόμενες.
* Να γίνει η υπεράσπιση της γης και της προσωπικής ιδιοκτησίας των πληγέντων ζήτημα των μαζών.
Η Δημιουργία των τοπικών συμβουλίων:
* Η δημιουργία τοπικών συμβουλίων είναι κτήμα της κινητοποίησης σε κάθε περιοχή, που σημαίνει ότι θα είναι δύσκολο να σχηματιστούν σε περιοχές που υπόκεινται σε έντονη παρουσία των δυνάμεων ασφαλείας και ευκολότερο σε περιοχές όπου το επαναστατικό κίνημα είναι ισχυρό.
* Η επιτυχία του έργου του συμβουλίου στον τόπο του βαδίζει σε συμφωνία με τις ανάγκες και τις συνθήκες των ανθρώπων και με το πώς αυτοί αλληλεπιδρούν μαζί του.
* Η επιτυχία που απολαμβάνει το κάθε συμβούλιο είναι επιτυχία των εμπειριών άλλων συμβουλίων και επεκτείνει την επιτυχία όλων τους.
* Η δημιουργία συμβουλίων δεν είναι εύκολο έργο, αλλά αποτελεί τη βάση για τη συνέχιση της επανάστασης. Η δυσκολία δεν βρίσκεται μόνο στην ασφυκτική πίεση των δυνάμεων ασφαλείας, τις απαγωγές και τις επιθέσεις, αλλά στη δημιουργία ζωών και σχέσεων ολότελα νέων και ανοίκειων. Πρέπει να βρούμε τη συνταγή για μια εναλλακτική εξουσία, ο ρόλος της οποίας θα είναι να στηρίζει και να αναπτύσσει τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα ήδη, και να εντείνει την οργανωτική εμπειρία των διαφόρων τομέων.
* Το εγχείρημα των τοπικών συμβουλίων μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή αρχικά εκεί όπου βρίσκονται οι πιο ικανές συνθήκες. Τα μέρη αυτά θα παίξουν έναν πιλοτικό ρόλο για τη δημιουργία συμβουλίων σε άλλες περιοχές, όπου οι συνθήκες είναι πιο δυσχερείς.
* Εξαιτίας της έλλειψης εκλογικής πρακτικής τα υπάρχοντα τοπικά συμβούλια μπορούν να απαρτίζονται από άτομα γνωστά στις κοινότητες που εμπνέουν σεβασμό και που έχουν κάποια ειδικότητα σε κοινωνικούς, ρυθμιστικούς και τεχνολογικούς τομείς και που έχουν τη δυνατότητα και επιθυμούν να εργαστούν εθελοντικά.
* Η τοπική λειτουργία του συμβουλίου διεξάγεται σε συμφωνία με τις προτεραιότητες της περιοχής του και συνενώνει: μέλη του τοπικού συμβουλίου, ακτιβιστές της ευρύτερης περιοχής, εθελοντές ακτιβιστές εκτός της περιοχής που όμως έχουν ειδικές γνώσεις πάνω στις δράσεις που θα αναληφθούν.
Ο Ρόλος του Εθνικού Συμβουλίου
Το συμβούλιο αυτό έχει έναν κεντρικό ρόλο για τους εξής λόγους:
* Για την νομιμοποίηση του εγχειρήματος: η προσαρμογή σε εθνικό επίπεδο της ιδέας των τοπικών συμβουλίων στοχεύει στην αναγκαία νομιμοποίηση της γενίκευσής τους και της αποδοχής τους από τους ακτιβιστές κάθε περιοχής
* Τη χρηματοδότηση: η χρηματοδότηση της συριακής επανάστασης είναι ένα απ’ τα καθήκοντα που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου να επιτραπεί η μέγιστη δυνατή ευελιξία των συμβουλίων ώστε να καλυφθούν τα πολεμοφόδια και όλα τα άλλα έξοδα και οι δαπάνες που ενδεχομένως να μην μπορεί να καλύπτει σε κάθε φάση ένα τοπικό συμβούλιο από μόνο του.
* Τη διευκόλυνση του συντονισμού μεταξύ διαφορετικών περιοχών και την άνοδο του επιπέδου οργάνωσης στα πλαίσια που κάθε περιοχή και κάθε άνθρωπος θα εξακολουθήσει να λαμβάνει πρωτοβουλίες σε συμφωνία με την έννοια της ρευστότητας. Η αυτονομία στη δράση, είναι που παρέχει αναμφισβήτητα την μέγιστη ρευστότητα στο κίνημα, που συχνά ζημιώνεται απ’ την απουσία καλυμμένων φιλικών χώρων. Και ο ρόλος του εθνικού συμβουλίου εδώ θα είναι πρωταρχικά να βρίσκει κοινά εδάφη και να συντονίζει την αλληλεξάρτηση μεταξύ διαφορετικών περιοχών.
***
Παλιότερες δημοσιεύσεις σχετικά με την εξέγερση στη Συρία:
Μια μαρτυρία απ’ την πολιορκημένη Χάμα της Συρίας, 5/8/2011
Η τελευταία λέξη της τεχνολογίας διεθνώς στην υπηρεσία της καταστολής στη Συρία, 4/11/201
Καθημερινές ιστορίες αγώνα κι επιβίωσης απ’ τη Συρία, 28/12/11