Δυο περιστατικά γενικευμένης αναταραχής στα εργοστάσια της Foxconn έγιναν γνωστά διεθνώς στα τέλη του Σεπτέμβρη και τις αρχές Οκτώβρη 2012. H Apple, κύρια συνεργάτις της Foxconn, μόλις έβγαζε στην αγορά την νέα έκδοση του βασικού προϊόντος της, του iPhone 5, οπότε η εντατικοποίηση της εργασίας ήταν υψηλή, όπως και το ενδιαφέρον όλου του κόσμου.
[youtube]http://youtu.be/nBoA2U1YCdE[/youtube]
Στη διάρκεια της 23ης Σεπτέμβρη, στο εργοστασιακό σύμπλεγμα της Foxconn στην Taiyuan, στο Shanxi, ξέσπασε εξέγερση. 2.000 εργάτες συμμετείχαν στις ταραχές, πολλοί περισσότεροι παρακολουθούσαν, ενώ 40 περίπου τραυματίστηκαν. Οι ταραχοποιοί κατέβασαν βιτρίνες, έστησαν φλεγόμενα οδοφράγματα, αναποδογύρισαν αστυνομικά οχήματα και κατέστρεψαν την περίφραξη της επιχείρησης. 5.000 αστυνομικοί στάλθηκαν για να καταστείλουν την εξέγερση, ανήμποροι να το κάνουν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Δεν υπάρχουν αναφορές για συλλήψεις. Η παραγωγή σ’ ολόκληρο το εργοστάσιο της Foxconn σταμάτησε την επόμενη μέρα.
Η Foxconn κατασκευάζει ηλεκτρονικές συσκευές και εξαρτήματα για πολλές απ’ τις μεγαλύτερες φίρμες ηλεκτρονικών συσκευών στον κόσμο, περιλαμβανομένων της HP, της Sony και της Apple. Κάπου 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι δουλεύουν γι’ αυτήν παγκόσμια, και 1,1 εκατομμύρια μόνο στην Κίνα. Το εργοστάσιο της Taiyuan παράγει εξαρτήματα από κράματα μαγνησίου για ηλεκτρονικές συσκευές ιδιωτικής χρήσης, προϊόντα LED, κινητά τηλέφωνα κλπ. Το όλο εργοστασιακό σύμπλεγμα αποτελεί μια κλειστή πόλη, περιφραγμένη με τείχη, με τα δικά της εργοστάσια, κοιτώνες, καταστήματα κλπ. Η Foxconn στην Taiyuan έχει περίπου 79.000 εργάτες, ο μέσος όρος ηλικίας των οποίων αγγίζει μόλις τα 20 χρόνια. Το 65% είναι άνδρες, το 77% κάτοικοι της επαρχίας Shanxi.
Όταν η Foxconn αρχικά ισχυρήστηκε ότι οι ταραχές ξεκίνησαν από μια λογομαχία μεταξύ εργατών από διαφορετικές επαρχίας που ξέφυγε απ’ τον έλεγχο, οι εργάτες έβγαλαν δικές τους αναφορές που περιέγραφαν μια εντελώς διαφορετική εικόνα: Όλα ξεκίνησαν όταν οι σεκιουριτάδες της εταιρίας παρενέβησαν σε μια προσωπική διαμάχη σ’ έναν κοιτώνα. Οι σεκιουριτάδες άρχισαν να χτυπούν κόσμο, και τότε οι εργάτες ζήτησαν βοήθεια απ’ τους συναδέλφους τους. Μόλις τελείωνε η μια βάρδια στο εργοστάσιο κι έτσι χιλιάδες εργάτες που έβγαιναν έξω χώθηκαν στην αντιπαράθεση εκφράζοντας την οργή τους. Είχαν προηγηθεί πολλές περιπτώσεις παρενόχλησης και βίαιων επιθέσεων από σεκιουριτάδες της εταιρίας προς μεμονωμένους εργάτες, κι έτσι η ένταση βρισκόταν στα ύψη. Οι μέθοφοι των σεκιουριτάδων είναι μέρος της αυστηρής και παραστρατιωτικού τύπου διοίκησης που εφαρμόζει η Foxconn τόσο μέσα στα εργοστάσια όσο και στους κοιτώνες. Αυτή περιλαμβάνει περιφράξεις, πύλες ελέγχου, ελέγχους ασφαλείας και μια σειρά από κανόνες και κανονισμούς.
Ωστόσο, υπάρχουν πολύ περισσότερα που κρύβονται πίσω απ’ τις ταραχές αυτές: Η Foxconn είχε ανάγκη από πολύ περισσότερους εργάτες για την παραγωγή μερών του νέου iPhone 5. Έτσι πολλοί εργάτες από εργοστάσια στο Shenzen και στο Zhengzhou μεταφέρθηκαν στην Taiyuan. Βέβαια, οι περισσότεροι εργάτες δεν θέλουν να μεταφερθούν σε ένα εργοστασιακό σύμπλεγμα στην μέση του πουθενά όπως η Taiyuan, αλλά προτιμούν να μείνουν στις αναπτυσσόμενες παραλιακές πόλεις. Επιπλέον, οι περισσότεροι εργάτες απασχολούνται σε επαναλαμβανόμενα, μονότονα καθήκοντα χωρίς κάποια ειδίκευση, όπου δουλεύουν για 10 με 12 ώρες την ημέρα. Η μετεγκατάστασή τους απ’ τις παραλιακές πόλεις στο εσωτερικό, σημαίνει ότι θα μειωθεί σημαντικά ο μισθός τους, ενώ συχνά, τα χρήματα που τελικά τους καταβάλλονται είναι ακόμα λιγότερα κι απ’ αυτά που τους είχαν αρχικά δηλωθεί. Έτσι, οι περισσότεροι εργάτες απαιχθάνονται πραγματικά τη δουλειά τους. Αυτό που πυροδότησε τις ταραχές ήταν η καταπίεση των σεκιουριτάδων, όμως οι αιτίες τους, βρίσκονται πιο κοντά στην απογοήτευση, τις αφόρητες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης στα εργοστάσια.
Την Παρασκευή, 5 Οκτώβρη, οι εργάτες της Foxconn στο Zhengzhou, στην επαρχία Henan, κατέβηκαν σε απεργία με επίκεντρο τις εργασιακές συνθήκες, σε σχέση με την παραγωγή μερών του νέου iPhone 5. Τις προηγούμενες μέρες, είχε καταγραφεί ένα κύμα παραπόνων καταναλωτών στις ΗΠΑ και αλλού, για γρατζουνιές στο εξωτερικό του iPhone τους, που οδήγησε σε αυξημένους ποιοτικούς ελέγχους στα εργοστάσια της Foxconn, χωρίς απ’ ό,τι φαίνεται την κατάλληλη εκπαίδευση στους εργάτες. Η απεργία ξέσπασε στη γραμμή του επιτόπιο ποιοτικού ελέγχου. Όλα ξεκίνησαν όταν εργάτες και ελεγκτές της περιοχής “Κ” άρχισαν να τσακώνονται, φτάνοντας σε τραυματισμούς και ζημιές στον εξοπλισμό ενός δωματίου ελέγχου. Αργότερα, ελεγκτές δάρθηκαν και πάλι στην περιοχή “Κ”, ενώ ελεγκτές σ’ άλλη περιοχή δέχθηκαν απειλές. Η διεύθυνση της Foxconn αγνόησε τις διαμαρτυρίιες των ελεγκτών για τα περιστατικά αυτά, κι έτσι αυτοί ξεκίνησαν μια απεργία, μπλοκάροντας ολόκληρη την παραγωγική διαδικασία, εμπλέκοντας 3-4.000 άτομα. Οι γραμμές παραγωγής σταμάτησαν για ολόκληρη την μέρα. Αργότερα, η iPhone επισήμως αρνήθηκε τις σχετικές αναφορές και διέψευσε την ύπαρξη απεργίας.
Η Foxconn και η Apple ήδη βρίσκονται υπό πίεση, από το κύμα αυτοκτονιών εργατών του 2010, όταν περίπου 20 εργάτες πήδηξαν από διαφορετικά κτίρια της Foxconn καθ’ όλην τη χρονιά. Η αντίδραση της Foxconn περιορίστηκε στην εγκατάσταση ενός διχτυού ασφαλείας γύρω από τα κτίρια, και καγκέλων στα παράθυρα, και αναγγέλοντας αυξήσεις μισθών για το μέλλον. Ωστόσο, σύμφωνα με τους εργάτες, οι όποιες αυξήσεις μισθών έγιναν, συνοδεύονταν από ταχύτερους ρυθμούς εργασίας και αύξηση των απλήρωτων υπερωριών. Τα προβλήματα αυτά οδήγησαν σε ένταση των εργατικών αγώνων. Στην κίνα, η επίσημη συνδικαλιστική ένωση (ACFTU) είναι συνδεδεμένη με τις κρατικές αρχές, ενώ τα ανεξάρτητα συνδικάτα είναι παράνομα. Έτσι και στη Foxconn, οι συνδικαλιστές της ACFTU συντάσσονται με την εργοδοσία και προσπαθούν να αποτρέψουν τυχόν μαχητικές δράσεις. Οι εργάτες πρέπει να οργανώνονται αυτόνομα στους χώρους εργασίας και στους κοιτώνες.
Πριν τις ταραχές στη Taiyuan και την απεργία στο Zhengzhou, διαδραματίστηκαν αρκετοί ακόμη αγώνες στις μονάδες της Foxconn φέτος: Τον Γενάρη, 150 εργάτες απείλησαν να αυτοκτονήσουν μαζικά εάν δεν γινόταν μια αύξηση μισθών στο Wuhan, και 1.000 ακόμη κατέβηκαν σε απεργία για το ύψος των μισθών στο Yantai. Τον Φλεβάρη, εκατοντάδες απήργησαν για το ύψος των μισθών και την ανάπαυση στις εθνικές αργίες στο Ningbo. Τον Μάρτη, 1.000 συμμετείχαν σε απεργία στην Taiyuan για τους μισθούς και πάλι. Τον Απρίλη, ξανά στην taiyuan, 2.000 κατέβηκαν σε απεργία για τους μισθούς, και 200 απείλησαν να αυτοκτονήσουν μαζικά στη Wuhan για τους μισθούς και τις συνθήκες εργασίας. Δεκάδες συμμετείχαν σε μια κατάληψη της ταράτσας ενάντια στην μετεγκατάσταση της μονάδας και τις μεταφορές εργατών στη Shenzhen. Τον Ιούνη, ταραχές στο Chengdu ένωσαν 1.000 εργάτες ενάντια στους σεκιουριτάδες της εταιρίας, και τόσες άλλες περιπτώσεις που δεν αναφέρονται απ’ τα επίσημα ΜΜΕ ή τους συνδικαλιστές βάσης.
Η νέα γενιά μεταναστών εργατών που δουλεύουν για την Foxconn και για τις άλλες συναφείς επιχειρήσεις, απαιχθάνονται την μονότονη και βαρετή δουλειά του εργοστασίου, τους χαμηλούς μισθούς και την καταπιεστική διεύθυνση. Προσδοκούν την πρόοδο και την εξέλιξη στις προσωπικές τους ζωές, ωστόσο βλέπουν ότι τους εκμεταλλεύονται ως εργάτες και τους καταπιέζουν ως μετανάστες. Έχουν πρόσβαση στα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, ιδιαίτερα το weibo (το κινέζικο “twitter”) παίζει έναν σημαντικό ρόλο στον τρόπο που κυκλοφορούν οι πληροφορίες και η επικοινωνία μεταξύ των εργατών. Οι νέοι εργάτες γνωρίζουν την αξία που έχουν τα προϊόντα που παράγουν, και που πουλά κατά εκατομμύρια η Apple συσσωρεύοντας τεράστια κέρδη, την ίδια στιγμή που βλέπουν τους μισθούς τους να παραμένουν χαμηλοί, και οι συνθήκες εργασίας σκληρές. Και πλέον, γνωρίζουν ότι άλλοι συνάδελφοί τους κατεβαίνουν σε απεργίες ή σε ταραχές ενάντια στη Foxconn. Έτσι, οι νέοι εργάτες της Foxconn -παράλληλα με άλλους μετανάστες εργάτες στην Κίνα- έχουν καταφέρει να πιέζουν διαρκώς για υψηλότερους μισθούς τα τελευταία χρόνια. Την ίδια στιγμή, στα περισσότερα απ’ τα εργοστάσια αυτά χαμηλοί είναι οι αριθμοί των εργατών που παραιτούνται. Ένα ερώτημα είναι, κατά πόσον αφού γνωρίσουν την εκμετάλλευση και τη βία της Foxconn οι εργάτες “απλά θα τα παρατήσουν και θα φύγουν”, ή “θα μείνουν και θα παλέψουν”. Φαίνεται πως ένα αυξανόμενο ποσοστό τους διαλέγει τον δεύτερο δρόμο.
Στο http://en.labournet.tv μπορείτε να δείτε ένα ντοκυμανταίρ μικρού μήκους που ονομάζεται “The Truth about the Apple iPad” που περιγράφει τις συνθήκες σ’ ένα απ’ τα νέα εργοστάσια της Foxconn στο εσωτερικό της Κίνας, στην Chengdu, στο Sichhuan: “Ξυπνάμε πριν τους πετεινούς, πηγαίνουμε για ύπνο μετά τους σκύλους, και τρώμε χειρότερα απ’ τα γουρούνια” όπως λέει κι ένας εργάτης: http://en.labournet.tv/video/6393/truth-about-apple-ipad
Επίσης ενδιαφέρον: The Undercover Report on How the New iPhone 5 is Made Inside Foxconn Factory http://micgadget.com/29723/the-undercover-report-on-how-the-new-iphone-5-is-made-inside-foxconn-factory/
Βλ. σχετικά: Ταραχές μεταναστών μικροπωλητών στην Guangzhou, Κίνα, 13/6/2011, Κίνα: Top Ten μαζικών ταραχών του 2010