Ταραχές ενάντια στην ακρίβεια στο γαλλικό νησάκι Μayotte στην Μαδαγασκάρη, 13/10/2011

Η Mayotte (Μαγιότ) είναι ένα σύμπλεγμα τροπικών νήσων μεταξύ Μαδαγασκάρης και νοτιοανατολικής Αφρικής, που αποτελεί κτήση της Γαλλίας απ’ το 1843, και από τον Μάρτιο του 2011 υπερπόντιο νομό (département d’Outre-Mer) κατόπιν δημοψηφίσματος του 2009. Ειναι πυκνοκατοικημένη, με 200.000 πληθυσμό. Η πλειοψηφία είναι μουσουλμάνοι, που έλκουν την καταγωγή τους από διαχρονικούς εποικισμούς Αράβων, Περσών, Αφρικανών και Μαλαγασίων. Το κατα κεφαλήν εισόδημα 5.200 ευρώ, 10 φορές μεγαλύτερο απ’ τις γειτονικές νήσους Comores και ταυτόχρονα μόλις το 1/5 της μητροπολιτικής Γαλλίας. Πάνω από 1/4 κατοίκους της χώρας είναι κάτω των 18 ετών, οι περισσότεροι αναλφάβητοι. Το ενδιαφέρον της Γαλλίας στα εξωτικά νησάκια δεν είναι τόσο τουριστικό, όσο γεωπολιτικό. Ήδη απ’ το 1975 έχει στηθεί μια υποθαλάσσια ναυτική βάση στο αρχιπέλαγος των Cοmores, σε στρατηγικό σημείο στην ναυτική εμπορική οδό νότια της Αφρικής, ενώ το 2010 εγκαινιάστηκε ένα δίκτυο δορυφορικών κεραιών. Το ενδιαφέρον της Γαλλίας για την ενσωμάτωση των νησιών γίνεται ακόμα πιο κατανοητό αν δουμε ότι το Ιράν, μετά τη στρατιωτική συμφωνία που σύνηψε με την Ερυθραία για χρήση των ναύσταθμών της απ’ τα πολεμικά πλοία του, διεκδικεί τη συμμαχία των Comores, ακριβώς απέναντι από τη γαλλική Mayotte.

διαπραγματεύσεις και ταραχές – διαπραγματεύσεις μετά ταραχών

Την Πέμπτη 6 Οκτώβρη σημειώθηκαν οι πιο εκτεταμένες συγκρούσεις στην Mayotte μεταξύ διαδηλωτών κι αστυνομίας, χωρίς ωστόσο σοβαρούς τραυματισμούς, ενώ οι διαπραγματεύσεις μεταξύ συνδικάτων, εταιριών εισαγωγών και κράτους (ο έπαρχος Thomas Degos δήλωσε ότι δε θα σηκωθεί απ’ το τραπέζι πριν βρεθεί λύση) συνεχίζονται. Τα συνδικάτα ζητούν ευθυγράμμιση με τις τιμές της ν. Réunion (παλιότερος υπερπόντιος γαλλικός νομός, στ’ ανοιχτά της Μαδαγασκάρης). Ένα κουτί φτερούγες κοτόπουλο, βασικό διατροφικό προϊόν στην Mayotte, στοιχίζει 24,21 ευρώ τα 10 κιλά, ενώ στην Réunion 15,90 ευρώ -mabawas nachouké: φθηνότερες φτερούγες κοτόπουλο, το πιο γνωστό σύνθημα που ακούγεται στις διαδηλώσεις. Οι φτερούγες κότας, το δημοφιλές τοπικό έδεσμα, κάποτε παράγονταν στο νησί από κότες που διέθετε κάθε νοικοκυριό για τις ανάγκες του, σύμφωνα με έναν καταμερισμό εργασίας βασισμένο στην παραδοσιακή νησιωτική αυτάρκεια.

Από τη δεκαετία του ’90 και προοδευτικά όσο η Mayotte εξαρτιόταν απ’ τον γαλλικό καπιταλισμό, αυτό το παραγωγικό μοντέλο αντικαταστάθηκε από την εισαγωγή φτερούγων από κότες βιομηχανικών μονάδων της Ν. Αφρικής, επιχείρηση με μεγάλα περιθώρια κέρδους, αν σκεφτεί κανείς ότι η μονάδες αυτές δραστηριοποιούνταν στην παραγωγή χαμηλής ποιότητας γατοτροφών και σκυλοτροφών. Ασφαλώς, καθώς οι αρχικά φθηνότερες εισαγωγές αντικαθιστούσαν την οικειακή παραγωγή, στον βαθμό που την εκτόπιζαν εξαρτώντας την τοπική οικονομία απ’ τις εισαγωγές και τη γαλλική πολιτική (τα τελευταία χρόνια η Mayotte εισάγει τα περισσότερα προϊόντα -60 φορές το ύψος των εξαγωγών- της από τη Γαλλία!), οι τιμές άρχισαν να παίρνουν την άνιούσα. Ταυτόχρονα, η ανεργία σύμφωνα με τους επίσημους υπολογισμούς ξεπέρασε το 25%.

Στον δρόμο προς την πρωτεύουσα Mamoudzou, περίπου 200 μαθητές, ορισμένοι κάτω των 10 ετών, εκμεταλλευόμενοι τις σχολικές αργίες, έστησαν ενέδρα σε κομβόι των ΜΑΤ στο Passamainty (Νήσος Grande Terre). Με πέτρες και σιδερόβεργες επιτέθηκαν στα ΜΑΤ, που τους απώθησαν μόνο μετά από εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων. Συγκρούσεις εκδηλώθηκαν και στο Kaweni, τη βιομηχανική ζώνη του Mamoudzou, όπου βρίσκεται η μεγαλύτερη παραγκούπολη της Mayotte, κατοικημένη κυρίως από πολυπληθείς οικογένειες μετανάστών χωρίς χαρτιά απ’ τα νησιά Comores (συνιστούν το 30% του πληθυσμού της Mayotte), που ζουν σε ακατάλληλες συνθήκες, με παντελή έλλειψη πόρων. Νέοι επιτέθηκαν απρόκλητα στα ΜΑΤ που έκαναν κι εδώ χρήση δακρυγόνων. Πολλά οδοφράγματα με κορμούς δένδρων έχουν στηθεί σε διάφορα σημεία του νησιού. Όλα τα μαγαζιά παραμένουν κλειστά, και πάμε ολοταχώς προς μια γενική έλλειψη βασικών προϊόντων.

Από τις αρχές Οκτώβρη το κίνημα ενάντια στην ακρίβεια έχει εξαπλωθεί παντού στην Mayotte. Καταστήματα κλειστά, οδοφράγματα στους δρόμους. Το μικρό νησί έχει παραλύσει πλήρως, και το Mamoudzou, η πρωτεύουσά του συνταράσσεται από συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και δυνάμεων της τάξης. Πλήθη εφήβων με μανδήλια στα πρόσωπα κερνάνε πέτρες και κοκτέιλ μολότωφ τους φρουρούς της τάξης που απαντούν με δακρυγόνα. Στο κέντρο της πόλης λεηλασίες καταστημάτων, φλεγόμενα οδοφράγματα από σκουπίδια και λάστιχα, τα καταστήματα υποχρεώθηκαν να κατεβάσουν ρολά υπό την πίεση των διαδηλωτών. Ένα σουπερμάρκετ επιχείρησε να ανοίξει κανονικά, αλλά μια απόπειρα ληστείας που σημειώθηκε αμέσως, απέτρεψε κάθε τέτοια σκέψη. Η κίνηση στο νησί έγινε χαοτική. Οδοφράγματα και μπλόκα, στα οποία μερικοί οδηγοί (περισσότερο πολυτελών οχημάτων) υποχρεώθηκαν να πληρώσουν “διόδια”. Μια συμμετοχή των οδηγών ταξί στην απεργία βοήθησε στο μπλοκάρισμα προσωρινά της κυκλοφορία στο Kaweni, με ουρές σταματημένων οχημάτων που οι γάλλοι ονομάζουν σαλιγκάρια (escargots). Επιχειρηματίες και τουρίστες, αναγκάστηκαν να περπατήσουν μέσα από χωράφια για να φτάσουν στ’ αεροδρόμιο.

Μετά από εντολή του επάρχου, τα σούπερμάρκετ φυλάσσονται απ’ την αστυνομία. Τα συνδικάτα ζητάνε ρύθμιση των περιθωρίων κέρδους στο 30% για τους διανομείς. Από τα τέλη Σεπτέμβρη, κατόπιν καλέσματος των συνδικάτων, διαδηλώσεις κατά της ακρίβειας οργανώθηκαν στο κέντρο του Mamoudzou. Από την πρώτη μέρα, αντιμετωπίστηκαν ως απειλή δημοσίας τάξης από τις αρχές. Στις 28/9 η ένταση κορυφώθηκε, με την εμφάνιση του πλήθους των παραγκουπολιτών στο Kaweni και στο Mamoudzou. Η αστυνομία χρειάστηκε έκτατες ενισχύσεις, ενώ έκανε χρήση δακρυγόνων και πλαστικών σφαιρών. Η μαζική παρουσία μηχανοκίνητων δυνάμεων της αστυνομίας χαρακτηρίστηκε ακόμα κι απ’ τον έπαρχο της Mayotte ως “πρόκληση”. Οι αστυνομικές δυνάμεις αφού κατακλύζουν τις διαδηλώσεις με πλήρη ανάρτηση, τις διαλύουν επί τόπου, αδιάφορο αν αυτές είναι ειρηνικές. Οι επιθέσεις των ομάδων εφήβων κυρίως αγοριών εναντίον αστυνομικών που ακολουθούν είναι ξαφνικές, όχι τόσο στις διαδηλώσεις (όπου η αστυνομία είναι παρούσα σε αριθμητική υπεροχή) όσο σε ώρες ξεκούρασης ή περιπολίας, διεξάγονται παράλληλα με τις επίσημες διαπραγματεύσεις των συνδικάτων και ανεξάρτητα με την πορεία αυτών. Οι στόχοι τους: οι δυνάμεις καταστολής, οχήματα, 2 εμπορικά κτίρια, κάποια περισσότερο ή λιγότερο πολυτελή καταστήματα (ένα εστιατόρειο, κάποια εμπορικά), ενώ σπάνια είναι άνθρωποι, πχ μαγαζάτορες, ένας λευκός που έβγαλε τη φωτογραφική του μηχανή κλπ.

Μετά την άγρια καταστολή, οι διαδηλωτές ζητούν πλέον την αποχώρηση του επάρχου. Ανάλογες κινητοποιήσεις είχαν γίνει τον Δεκέμβρη του 2009. Τότε οι διαδηλωτές είχαν υποχωρήσει μετά από ορισμένες υποσχέσεις για μειώσεις των τιμών και επιβολή πλαφόν. Οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις των συνδικάτων, μέχρι σήμερα, για τέταρτη εβδομάδα. Τα συνδικάτα κάλεσαν σε δυνάμωμα των διαδηλώσεων “διαφορετικά οι διεκδικήσεις τους για χαμήλωμα των τιμών δε θα ικανοποιούνταν”