Σημειώσεις για τη Δημοκρατία
Πηγή: Against Sleep & Nightmare – http://www.againstsleepandnightmare.com
Η δημοκρατική ιδεολογία περιέχει ουσιαστικά δυο ειδών ψευδαισθήσεις:
1. Την ιδέα ότι κάτω από κάθε περίσταση ο ηθικά ανώτερος τρόπος να λάβεις μια απόφαση είναι να έχεις κάποιου είδους εκλογικής συγκατάβασης της πλειοψηφείας.
2. Την ιδέα ότι η μέθοδος λήψης των αποφάσεων είναι αυτό που διαφοροποιεί τα κοινωνικά συστήματα.
Αυτές οι ψευδαισθήσεις παίρνουν πολλές μορφές και διαπλέκονται μεταξύ τους με διάφορους τρόπους. Η κυρίαρχη αμερικανική δημοκρατική ρητορική δικαιολογεί τις πολιτικές αποφάσεις τόσο με τη χρήση των εκλογών όσο και των γκάλοπ. Είναι «αρκετά δημοκρατική» με την έννοια ότι η παθητική επιλογή της πλειοψηφίας μπορεί να αλλάξει τις μορφές που παίρνει η αμερικανική καταπίεση κι εκμετάλλευση.
Η εργατική αυτοδιαχείριση είναι μια ακόμα πιο σκοτεινή μορφή αυτής της ψευδαίσθησης που ισχυρίζεται ότι οι αλλαγές στον τρόπο λήψης των αποφάσεων σε ένα εργοστάσιο μπορούν να αλλάξουν την μορφή που θα πάρει μια ολόκληρη κοινωνία. Η βασική της θέση συνοψίζεται σε ένα αυτοκόλλητο που καλεί τους εργάτες να «απολύσουν» τα αφεντικά τους, και προφανώς να συνεχίσουν την παραγωγή με τον παλιό καλό τρόπο…
Είναι σημαντικό για τους επαναστάτες να αντιπαρατίθενται σε όλες τις εκδοχές της δημοκρατικής ιδεολογίας. Απ την μια, μετά από μια επανάσταση δε θα υπάρχει κανένας λόγος να σταθεροποιηθεί μια διαδικασία λήψης κάθε απόφασης. Για παράδειγμα, ένα άτομο θα μπορούσε να αποφασίσει για το ημερήσιο πρόγραμμα των παραδόσεών του σε μια κοινοτική αποθήκη χωρίς να καταπιέζει τους άλλους εργαζομένους – οι οποίοι ίσως να προτιμήσουν να περάσουν την μέρα τους περπατώντας στην παραλία. Αυτός λοιπόν, δε θα είχε κάποια εξουσία πάνω στους άλλους συμμετέχοντες στην αποθήκη και το ότι θα αποφάσιζε ατομικά για το πρόγραμμα δε θα του έδινε κάποια εξουσία που θα μπορούσε να συσσωρεύσει και να ανταλλάξει για κάτι άλλο. Για τη δική τους ευχαρίστηση πάντα, οι εργάτες θα μπορούσαν από την άλλη να αποφασίσουν συλλογικά για το μενού της κοινοτικής κουζίνας, ακόμα κι αν κάτι τέτοιο ήταν μια λιγότερο αποτελεσματική χρήση του χρόνου.
Από την άλλη, είναι σημαντικό να αντιληφτούμε ότι κανένα σχήμα για τη διαχείριση της κοινωνίας δε θα δημιουργήσει μια νέα κοινωνία από μόνο του. Τα ακραία δημοκρατικά και τα ακραία εξουσιαστικά και τα μεικτά σχήματα χρησιμοποιούνται προς το παρόν για τη διαχείριση του καπιταλισμού. Η βασική ποιότητα του καπιταλισμού αυτού είναι ότι το μέσο άτομο έχει ελάχιστο ή καθόλου έλεγχο του καθημερινού τρόπου της ζωής του. Η μισθωτή εργασία κυριαρχεί στην κοινωνία. Πρέπει να ανταλλάξεις τη ζωή σου ώστε να αγοράσεις πίσω λίγη επιβίωση. Αν το μέσο άτομο στον καπιταλισμό είναι σε θέση να πραγματοποιήσει ένα εύρος επιλογών όπως: ποιους δίσκους θα αγοράσει, ποιοι κρατούμενοι αξίζουν βαριές ποινές, τι χρώμα φώτα θα τοποθετηθούν στους δρόμους κλπ είναι άσχετο.
Η κοινότητα που διαφεύγει από τον καπιταλισμό θα περιλαμβάνει ανθρώπους που θα ελέγχουν αποτελεσματικά την πρόοδο της ζωής τους. Την ατομική και συλλογική άρνηση της εργασίας, της παραγωγής εμπορευμάτων, της εκμετάλλευσης κλπ. Κάτι τέτοιο σίγουρα θα απαιτεί ένα υψηλό επίπεδο συλλογικής λήψης αποφάσεων κι έναν μεγάλο βαθμό ατομικής λήψης αποφάσεων. Ο μετασχηματισμός δεν μπορεί να μειωθεί σε ένα έτοιμο προσχέδιο λήψης αποφάσεων ή ένα τυποποιημένο πρόγραμμα δράσης.
Οι διαφορετικοί τρόποι ζωής είναι ευκολότερο να περιγραφούν χρησιμοποιώντας μια μαρξιανή ορολογία μερικές φορές επειδή μιλά με όρους κοινωνικών διαδικασιών παρά μεμονωμένων ατομικών ενεργειών. Η οικονομία είναι ταυτόχρονα ένας τρόπος λήψης αποφάσεων κι ένας τρόπος συμπεριφοράς. Μπορείς να εξετάσεις τις υλικές συνθήκες μιας κοινωνίας μόνο παρατηρώντας τις συνθήκες της καθημερινής ζωής, πως ο τρόπος ζωής μιας κοινωνίας αυτό-αναπαράγεται. Κάτι τέτοιο συνοψίζεται αρκετά καλά στους μαρξιανούς όρους της πολιτικής οικονομίας, του θεάματος, του εμπορεύματος κλπ.
Όλες οι μορφές της δημοκρατικής ιδεολογίας αναφέρονται σε ένα μοντέλο ανθρώπινης συμπεριφοράς που προϋποθέτει ότι κάθε άτομο είναι ένας εξολοκλήρου απομονωμένος κοινωνικά παράγοντας που επηρεάζει τους άλλους μόνο σε τυποποιημένους, ευπροσδιόριστους τρόπους. Αυτή είναι η γλώσσα της «κοινής λογικής» σε έναν κόσμο όπου η ανθρώπινη λογική ελέγχεται από τον καπιταλισμό. Για παράδειγμα, η υπεράσπιση του δικαιώματος ενός άνδρα να κοροϊδεύει μια γυναίκα που έχει προηγουμένως βιαστεί, μιας και οι πράξεις του άνδρα αυτού είναι απλά «ελευθερία του λόγου» που δε συνδέεται με καμία κοινωνική εφαρμογή.
Οι κομμουνιστικές θέσεις βλέπουν έναν κοινωνικό ιστό ο οποίος δεν μπορεί να μειωθεί σε ένα πεπερασμένο νούμερο προσδιορισμένων σχέσεων. Οι κομμουνιστές δεν λένε ότι χωρίς τον καπιταλισμό μπορούμε να εγγυηθούμε ότι οι άνθρωποι θα φτιάξουν μια ανθρώπινη κοινότητα. Λένε, ότι με τον καπιταλισμό, οι άνθρωποι δεν μπορούν να φτιάξουν μια ανθρώπινη κοινότητα. Βλέπουν ότι κάθε κίνηση προς μια ανθρώπινη κοινότητα θα αντιταχθεί στην καπιταλιστική κοινωνική τάξη και τις κοινωνικές σχέσεις εξ ολοκλήρου. Η κινητήριος δύναμη δεν έρχεται με μια κομμουνιστική πατέντα αλλά μέσα από τη διαδικασία της ζωής των προλεταρίων που δημιουργούν μια νέα κοινωνική σχέση.